Angina najczęściej kojarzona jest jako choroba wieku dziecięcego. Jednak coraz częściej borykają się z nią również osoby dorosłe. Czym dokładnie jest angina, jakie są główne symptomy tej powszechnej choroby oraz które z dostępnych metod leczenia dają najlepsze rezultaty?
Co to jest angina?
Niezależnie od przyczyny, zapalenie gardła i migdałków to właśnie angina jest najczęstszym powodem zgłaszania się pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu. Bakteryjne zapalenie gardła i migdałków, popularnie zwane anginą (ang. Thonsillopharyngitis) jest problemem dotyczącym około 15% dzieci w wieku przedszkolnym i nawet 10% dorosłych pacjentów. Najczęstszymi patogenami wywołującymi zakażenie jest szczep Streptococcus pyogenes należący do grupy paciorkowców β-hemolizujących. Przyczyną bakteryjnych zakażeń pozaszpitalnych układu oddechowego mogą być także Chlamydia pneumoniae Neisseria gonorrhoeae czy Corynebacterium diphtheriae, jednak stanowią one pojedyncze przypadki zachorowań.
Zapamiętaj: Nie bagatelizuj anginy - nieleczona może spowodować wiele szkód w organizmie, przyczyniając się do stanów chorobowych dotyczących serca oraz nerek.
Nieleczona angina może prowadzić do poważnych powikłań w postaci zapalenia ucha środkowego, zatok przynosowych, płuc, a w najgorszych przypadkach nawet do zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych. Jak rozpoznać anginę, co jest jej główną przyczyną i jak wygląda leczenie?
Objawy anginy
Prawie 90% stanów zapalnych gardła spowodowanych jest przez wirusy. Ich odróżnienie od zakażenia bakteryjnego, do którego należy angina, nie należy do prostych czynności ze względu na duże podobieństwo pod względem objawów. Symptomami, które prawdopodobnie wskazują na zapalenie o podłożu bakteryjnym są zmiany wysiękowe w okolicy migdałków, wysoka gorączka, przekraczająca nawet 39ºC, a także bolesne węzły chłonne.
Angina zwykle pojawia się nagle, a ból gardła jest na tyle silny, że w większości przypadków znacząco utrudnia przełykanie. Również czas trwania choroby, utrzymujący się powyżej tygodnia może świadczyć o obecności bakteryjnego zapalenia gardła. Ze względu na niewykształcony układ immunologiczny oraz codzienny kontakt z patogenami w szkole i przedszkolu, bardziej narażone na anginę są dzieci. Występowaniu anginy sprzyja również okres jesienno-zimowy.
W związku z dużym podobieństwem anginy do zakażeń wirusowych lekarze muszą być bardzo ostrożni w stawianiu diagnozy. Według badań ponad 50% pacjentów zarówno dzieci, jak i osób dorosłych zostało błędnie poddanych antybiotykoterapii, pomimo że przyczyną zapalenia gardła było zakażenie wirusowe. Z drugiej strony, u prawie 40% chorych na anginę został zastosowany antybiotyk niezgodny z obowiązującymi zaleceniami. Aby uniknąć tego typu błędów terapeutycznych, najbardziej wiarygodną metodą potwierdzenia przyczyny stanu zapalnego jest wykonanie posiewu mikrobiologicznego z wymazu z gardła pacjenta.
Jak leczyć anginę?
Lekiem pierwszego rzutu w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła jest fenoksymetylopenicylina wchodząca w skład preparatu Ospen. Pełna kuracja antybiotykiem trwa standardowo 10 dni. Jak w przypadku każdego leczenia antybiotykiem należy pamiętać, aby przyjmować lek przez okres zgodny z zaleceniami lekarskimi, w równych odstępach czasu, bez pominięcia dawki, tak aby zachowane było odpowiednie stężenia antybiotyku w ustroju gwarantujące skuteczność leczenia.
W przypadku, gdy pacjent jest uczulony na penicyliny, drugą linią leczenia jest cefadroxyl, będący substancją czynną preparatu Duracef czy Biodoxil. Natomiast jeżeli pacjent nie będzie mógł stosować żadnego z tych antybiotyków, alternatywą pozostaje 10-dniowe leczenie klarytromycyną (preparaty: Fromilid, Klabax, Klabion, Klacid) lub znacznie wygodniejsze dla pacjenta 3–5 dniowe leczenie azytromycyną (preparaty: Azimycin, AzitroLEK, Azitrin, Macromax, Nobaxin) w podwójnej dawce, gwarantującą wysoką skuteczność leczenia. Zastosowanie odpowiedniego antybiotyku jest kluczowym elementem w szybkim powrocie do zdrowia pacjenta i nie wytworzeniu oporności szczepów na leczenia.
Czy wiesz że: nieleczona angina może zaatakować opony mózgowe?
Oprócz antybiotyku najczęściej włączane jest również dodatkowe leczenie w zależności od innych objawów współtowarzyszących. W przypadku wysokiej temperatury i bólu głowy stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe zawierające paracetamol. Warto również dołączyć spray do gardła o miejscowym działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i znieczulającym, które dodatkowo przyniesie ulgę i wyraźnie zmniejszy dolegliwości bólowe podczas połykania. W przypadku pojawienia się kataru czy kaszlu, w zależności od rodzaju, stosuje się kolejno: aerozole donosowe o działaniu obkurczającym śluzówkę lub preparaty doustne o tym samym działaniu, a także leki przeciwkaszlowe, jeśli kaszel jest suchy lub mukolityki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające odkrztuszanie w przypadku kaszlu mokrego.
Czy angina jest zaraźliwa?
Angina rozwija się w momencie bezpośredniego kontaktu z nosicielem lub osobą chorą. Według badań szanse na zarażenie paciorkowcowym zapaleniem gardła i migdałków wynoszą ok. 10%. To czy dana osoba zostanie zarażona zależy przede wszystkim od jej stanu zdrowia, w szczególności poziomu odporności organizmu. Szansę na zachorowanie zwiększa również przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach o dużym stężeniu patogenu, takich jak przedszkola, szkoły czy pokoje biurowe, dlatego bardzo ważne jest odizolowanie osoby chorej, szczególnie w okresie zwiększonej wirulencji. Moment, w którym angina przestaje być zakaźna dla otoczenia szacuje się na 2 dzień po wdrożeniu odpowiedniej antybiotykoterapii. Do tego czasu należy ograniczyć kontakt z pacjentem, w szczególności dbając o odpowiednią higienę poprzez częste mycie rąk czy korzystanie z osobnych naczyń.
Na rynku dostępnych jest również wiele preparatów podnoszących odporność organizmu, szczególnie w okresach zwiększonej zachorowalności, zawierających w składzie między innymi cynk, rutynę, witaminę C czy wyciąg z czarnego bzu.
Podsumowując, angina jest bakteryjną chorobą zakaźną gardła i migdałków. Leczenie polega na wdrożeniu właściwego antybiotyku, na który bakterie z grupy paciorkowców są wrażliwe. Odpowiednia i szybka diagnoza, a także wdrożenie prawidłowego leczenia jest niezbędnym elementem w uniknięciu powikłań. W związku z tym, że większość stanów zapalnych gardła ma podłoże wirusowe, najlepszą metodą byłoby wykonanie wymazu z gardła w celu potwierdzenia faktycznej przyczyny stanu zapalnego. Również pacjenci mogą przyczynić się do przyspieszenia powrotu do zdrowia przyjmując pełną kurację antybiotykiem i przestrzegając jego przyjmowania.