Wzrastająca liczba nietolerancji pokarmowych oraz wzrost świadomości zdrowotnej spowodowała gwałtowny rozwój tzw. żywności funkcjonalnej. Jej głównym zadaniem jest pozytywny wpływ na psychikę i fizjologię organizmu. Traktowana do niedawna jako odpad w przetwórstwie mlecznym, siara bydlęca znalazła się w kręgu zainteresowań osób zajmujących się żywnością funkcjonalną. Czym jest siara bydlęca? Czy istnieje siara ludzka? Jakie są jej właściwości?
Co to jest siara bydlęca?
Siara bydlęca stanowi naturalny produkt wytwarzany przez gruczoły piersiowe u wszystkich ssaków, także ludzi, w okresie laktacji (produkcji mleka). Siara wytwarzana jest w czasie pierwszych 24-48h laktacji. Jakość siary bydlęcej, jak również jej skład, uzależniona jest od rasy krów, liczby cieląt w miocie, zdrowia osobników, a także warunków chowu. Ogólnie siara bydlęca zawiera mniej laktozy, a więcej tłuszczów, białka, witamin, minerałów w porównaniu do mleka.
Poza laktozą, zawartość pozostałych składników spada znacząco w pierwszych dniach laktacji. Duża zawartość przeciwciał w siarze stanowi mechanizm biernego nabywania odporności przez noworodka, tym bardziej, że w pierwszych dniach życia jelita są przepuszczalne dla białek takich jak przeciwciała. Siara bydlęca stanowi ok. 0,5% rocznej produkcji mleka przez krowy. Wytwarzana jest w ilości przekraczającej typowe zapotrzebowanie cieląt. Z racji odmiennych właściwości chemicznych, domieszki colostrum utrudniały proces przetwórstwa mlecznego, a colostrum traktowane jako odpad. W ostatnim czasie z racji rosnącego zainteresowania tematem tzw. funkcjonalnej żywności colostrum znalazło się pod lupą naukowców.
Właściwości Colostrum
W skład siary wchodzą liczne czynniki wzrostowe, które pobudzają komórki organizmu do dzielenia się, przyspieszają regenerację skóry, kości i mięśni. Dodatkowo colostrum jest bogate w: komórki odpornościowe oraz inne enzymy bakteriobójcze, co odpowiada za jego potencjalne efekty wzmacniające odporność. Związki w nim zawarte mają udowodnioną skuteczność wzmagającą siłę. W badaniach skupiających się na właściwościach colostrum na układ odpornościowy zaobserwowano spadek liczby infekcji górnych dróg oddechowych u sportowców.
Potencjalne zgłaszane efekty uboczne obejmują nudności i wzdęcia. Tym niemniej brak obecnie w literaturze dowodów na brak toksyczności colostrum bydlęcego. Należy zaznaczyć, że jak każdy produkt pochodzenia zwierzęcego zawarte w nim składniki mogą uczulać. W przypadku alergii na produkty mleczne siara nie jest wskazana.
Zastosowanie Colostrum
W tej chwili na rynku dostępne są liczne preparaty z colostrum m.in. w postaci gum do żucia, napojów i suplementów diety. Jeśli chodzi o potencjalne zastosowania siary bydlęcej, to zaliczamy do nich profilaktykę u dzieci, choroby układu pokarmowego, odpornościowego, alergie, nowotwory, a także inne schorzenia. Tym niemniej ciągle brak jednoznacznych dowodów na temat skuteczności tych preparatów, a badania są ciągle prowadzone.
Według niektórych colostrum może stanowić środek dopingowy. Tym niemniej wyniki badań dotyczących długoterminowego przyjmowania siary i jej wpływu na wydolność fizyczną są sprzeczne. Badania przeprowadzone pod patronatem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego nie wykazały działania dopingowego.
Czy wiesz że: w ostatnim czasie przeprowadzono liczne badania na potencjalną skuteczność siary bydlęcej, a także pochodzącej od innych ssaków w schorzeniach układu odpornościowego, pokarmowego, sercowo-naczyniowego, nerwowego, anemii z niedoboru żelaza i innych?
Badania prowadzone nad pozytywnym efektem colostrum w prewencji niektórych chorób u pacjentów zakażonych HIV wykazały jedynie tymczasowy pozytywny efekt na układ odpornościowy. Podstawowym założeniem teoretycznym zastosowania siary bydlęcej w schorzeniach o podłożu odpornościowym, jest pozytywny efekt u noworodków karmionych piersią. Założenie jest takie, że skoro w młodym wieku colostrum ludzkie działa wzmacniająco na układ odpornościowy to colostrum bydlęce w późniejszym wieku może mieć, potencjalnie, podobne efekty.
Wg. niektórych badań codzienna podaż colostrum u dorosłych myszy ograniczała rozwój bakterii Helicobacter pylorii będącej jedną z głównych przyczyn choroby wrzodowej. U niewielkiej liczby badanych myszy całkowicie eliminowała bakterie.
Colostrum dla dzieci
W przypadku karmienia piersią przez matkę dzieci otrzymują siarę w naturalny sposób w czasie pierwszych godzin karmienia. Z racji swojego składu i właściwości siara zapewnia ładunek niezbędnych elementów budulcowych dla noworodka. Z racji niedojrzałości układu odpornościowego w pierwszym okresie życia, zawarte w siarze komórki układu odpornościowego oraz przeciwciała stanowią cenny element wspierający odporność w okresie 1. półrocza. W określonych przypadkach, gdy karmienie piersią nie jest możliwe możliwa jest suplementacja siary bydlęcej. Co więcej, zawiera ona mniej laktozy obecnej w mleku ludzkim dlatego może stanowić alternatywę dla dzieci z wrodzoną nietolerancją laktozy przy równoczesnym zachowaniu jak największej naturalności karmienia.
Zapamiętaj: Colostrum (inaczej siara bydlęca) jest naturalną substancją wytwarzaną przez gruczoły piersiowe u wszystkich ssaków, w tym u człowieka.
Dostępne wyniki badań naukowych sugerują pewną skuteczność colostrum jako środka wspomagającego w zwalczaniu infekcji układu pokarmowego, moczowego oraz oddechowego u dzieci.
Czy warto podawać siarę bydlęcą?
Badania nad właściwościami zdrowotnymi colostrum są ciągle prowadzone i wymagają rzetelnego poszerzenia i analizy. W przypadku chęci podania tego produktu dziecku, polecam konsultację z prowadzącym je pediatrą lub lekarzem rodzinnym. Pamiętajmy, że możliwość karmienia potomstwa mlekiem ludzkim powinna stanowić pierwszy wybór. W okresie noworodkowym dziecko karmione naturalnie otrzymuje naturalnie dużą porcję colostrum wraz z pokarmem naturalnym matki. Z racji większej przepuszczalności jelita poszczególne składniki takie jak przeciwciała dobrze się wchłaniają do krwi. Istnieje zasadnicze pytanie czy podawanie siary w późniejszym wieku jest zasadne i przynosi korzyści. Generalnie brak wiarygodnych dowodów na temat skuteczności tego preparatu. W przypadku decyzji o podaniu colostrum niezwykle ważna jest codzienna obserwacja dziecka i wszelkich zmian w zachowaniu. Badania nad zastosowaniem w chorobach o różnym podłożu trwają.
Obecnie dostępne dane naukowe pokazują szerokie zainteresowanie naukowców tematem żywności funkcjonalnej, w tym także colostrum. Wachlarz danych z badań naukowych nad użytecznością colostrum w różnych zastosowaniach jest szeroki, co sugeruje jej potencjalnie dobroczynne wpływy na wielu polach. Tym niemniej zaznaczę raz jeszcze, że obecnie dostępne dane są niewystarczające, czasami sprzeczne i nie zawsze pochodzą z dobrych jakościowo badań. Podsumowując – nie można wyciągać jednoznacznych wniosków na temat pozytywnego, bądź negatywnego wpływu colostrum na organizm ludzki.