Trądzik różowaty jego przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia

Poważne problemy skórne, takie jak na przykład intensywny trądzik nie tylko wpływają negatywnie na nasz wygląd, ale i są źródłem wielu kompleksów, odbierając radość życia i pewność siebie. Niestety pierwsze objawy trądziku różowatego bywają bardzo często lekceważone. Sprawdź zatem, jakie są symptomy tej choroby, czy należy się jej obawiać oraz jak możemy ją leczyć?

Objawy trądziku różowatego

Możemy wyróżnić 4 podtypy trądziku różowatego (Acne rosacea). Pierwsze 3 podtypy występują najczęściej jeden po drugim:

• postać teleangiektatyczno-rumieniowata (erythematotelangiectatic rosacea) – początkowo występuje okres zwiastunowy (prerosacea), który pojawia się najczęściej w wieku około 20–30 lat, zwykle u osób z jasną karnacją (fototyp skóry I lub II); faza ta sygnalizuje początek choroby i charakteryzuje się wzmożoną reaktywnością naczyń skóry twarzy, głównie policzków i brody, czego objawem jest zaczerwienienie, uczucie pieczenia, nietolerancja na niektóre kosmetyki oraz niekiedy teleangiektazje (pajączki); zaczerwienienie może także pojawić się pod wpływem mechanicznych czynników drażniących, stresogennych, nagłych zmian temperatury, także w wyniku spożywania pikantnych lub gorących potraw (fluishing); prerosacea oraz fluishing poprzedzają postać teleangiektatyczno-rumieniową trądziku różowatego, która charakteryzuje się już utrwalonym rumieniem w centralnej części twarzy, złuszczaniem naskórka oraz szorstkością skóry, może także występować napadowe czerwienienie twarzy trwające od kilkunastu minut do kilku godzin;
• postać grudkowo-krostkowa (papulopustular rosacea) – w postaci tej skóra łuszczy się, pojawia się obrzęk twarzy oraz zgrubienie, a rumień ostatecznie utrwala się (może się on również pojawić na szyi i tułowiu); ponadto, na skórze twarzy pojawiają się liczne grudki i krostki (głównie w centralnej części twarzy), u części pacjentów odnotowuje się także zapalenie spojówek, powiek lub rogówki oraz nadwrażliwość na światło; ta postać trądziku różowatego najlepiej odpowiada na leczenie;
• postać z dominacją zmian przerostowych, postać guzowata (phymatous rosacea) – stadium to częściej dotyka mężczyzn niż kobiet i uznawane jest za najcięższą postać trądziku różowatego; etap ten charakteryzuje się znacznym pogrubieniem skóry (zgrubiałe pasma), pojawiają się także guzowate zmiany, najczęściej w okolicy nosa (rhinophyma, tzw. nos kalafiorowaty), ale także na policzkach, brodzie, czole czy uszach; utrwalony rumień występuje nadal, a zmianom najczęściej towarzyszy zapalenie mieszków włosowych;
• postać oczna (ocular rosacea) – objawem tej postaci różowatego jest zapalenie brzegów powiek, spojówek, rogówek oraz nadwrażliwość na światło; pacjenci odczuwają pieczenie oczu, które łzawią i są silnie przekrwione; w postaci tej może także pojawić się zapalenie gruczołów Meiboma (tylne zapalenie brzegów powiek).

Czy wiesz że: trądzik różowaty występuje u około 2% ludzi na całym świecie?

Ponadto wyróżnia się jeszcze 1 wariant trądziku różowatego – tzw. trądzik ziarniniakowy, dla którego nie jest charakterystyczny rumień ani napadowe zaczerwienienia twarzy, lecz żółto-brązowe guzki (najczęściej na policzkach i powiekach), które często rozpadają się i mają tendencję do bliznowacenia.

Przyczyny trądziku różowatego

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.

Zapisuję się

Etiologia trądziku różowatego wciąż nie jest do końca wyjaśniona. Początkowo choroba charakteryzuje się nadreaktywnością naczyń (rumień), co spowodowane jest takimi czynnikami jak wysoka/niska temperatura, spożywanie gorących/pikantnych potraw i alkoholu, stres i stany silnego wzburzenia emocjonalnego, nadmierny wysiłek fizyczny czy korzystanie z basenu (chlorowana woda). Inne czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju trądziku różowatego, to:

• choroby tarczycy,
• zaburzenia miesiączkowania,
• stosowanie leków: witamina PP, nitrogliceryna, glikokortykosteroidy ogólne i miejscowe, kwas nikotynowy, blokery kanału wapniowego, inhibitory acetylocholiny, statyny, retinoidy miejscowe,
• przyjmowanie dużych dawek witamin: B6 i B12,
• zakażenie wirusem opryszczki wargowej,
• zakażenie drożdżakiem Demodex foliculorum oraz bakterią Helicobacter pylori,
• czynniki genetyczne.

Obecnie trądzik różowaty uznawany jest za chorobę zapalną, a badacze są coraz bardziej skłonni do przyjęcia tezy, iż zakażenie bakteryjne nie odgrywa roli w patogenezie Acne rosacea.

Leczenie trądziku różowatego

Leczenie trądziku różowatego ma na celu ograniczenie zmian rumieniowo-zapalnych, przy czym całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Dąży się do zredukowania już istniejących zmian oraz zapobiegnięcia wystąpienia nowych objawów.

Preparaty do stosowania zewnętrznego (żele, kremy, emulsje) w leczeniu trądziku różowatego zawierają następujące substancje:

• metronidazol (preparaty w stężeniu 0,5–2%) – pochodna nitroimidazolu, która wykazuje również działanie przeciwpierwotniakowe i przeciwbakteryjne (bakterie beztlenowe) na drodze redukcji grup nitrowych i wytwarzania wolnych rodników tlenowych; mechanizm działania w przypadku trądziku różowatego nie jest znany, przyjmuje się, że efekt terapeutyczny wynika z właściwości przeciwzapalnych tej substancji;
• kwas azelainowy (preparaty 15–20%)  – działa przeciwbakteryjnie, keratolitycznie oraz przeciwzaskórnikowo; ponadto, poprzez hamowanie melanogenezy, redukuje przebarwienia zapalne; działanie tej substancji porównywalne jest z metronidazolem;
• sulfacetamid sodu (preparaty 10%) i siarka (5%) – sulfacetamid sodu działa przeciwbakteryjnie, zaś siarka przeciwgrzybiczo i keratolitycznie; dokładny mechanizm działania tych substancji w leczeniu trądziku różowatego nie jest poznany;
• nadtlenek benzoilu, erytromycyna, klindamycyna, tetracyklina – leki te stosowane są czasem w leczeniu Acne rosacea w formie preparatów zewnętrznych, jednak poza wskazaniami;
• retinoidy – tretynoina, izotretynoina; związki te działają normalizująco na procesy zachodzące w gruczołach łojowych, ponadto mają działanie przeciwzapalne;
• takrolimus – lek immunomodulujący, ma zdolność hamowania aktywacji limfocytów T oraz uwalniania cytokin; maść 0,1% oraz 0,075% z takrolimusem zarejestrowana jest w Stanach Zjednoczonych, jednakże wciąż brakuje większej liczby badań dotyczących skuteczności tej substancji w leczeniu trądziku różowatego.

Preparaty do leczenia ogólnego trądziku różowatego zawierają następujące substancje (każda substancja dobierana jest w indywidualnej dawce, w zależności od stopnia nasilenia zmian):

• tetracyklina, doksycyklina, limecyklina – antybiotyki tetracyklinowe, których mechanizm działania polega na blokowaniu podjednostki 30S rybosomów bakteryjnych, co hamuje biosyntezę bakteryjnych białek (właściwości antybiotyczne); przypuszcza się jednak, że rolę terapeutyczną w trądziku różowatym tetracykliny zawdzięczają nie właściwościom antybiotycznym, lecz zdolności hamowania angiogenezy (powstawania nowych naczyń), hamowania chemotaksji (napływu) granulocytów obojętnochłonnych do ogniska zapalenia, prozapalnych cytokin oraz metaloproteaz macierzy; leki te zalecane są w postaci grudkowo-krostkowej trądziku różowatego;
• erytromycyna, azytromycyna, klarytromycyna – antybiotyki makrolidowe; ich mechanizm działania antybiotycznego polega na wiązaniu się z podjednostką 50S rybosomów bakteryjnych, przy czym mechanizm działania w trądziku różowatym jest wciąż niewyjaśniony; makrolidy zalecane są w przypadku, gdy niewskazane jest stosowanie tetracyklin (np. u kobiet ciężarnych);
• izotretynoina – syntetyczna pochodna witaminy A, stosowana w ciężkich postaciach trądziku różowatego (liczne grudki, rhinophyma); terapia izotretynoiną obarczona jest wieloma działaniami niepożądanymi (suchość błon śluzowych, krwawienia z nosa); lepsze efekty leczenia tą substancją odnotowuje się u pacjentów młodszych;
• metronidazol – w formie preparatów doustnych stosowany jest w dawce 250–500 mg/dziennie

Metody chirurgiczne lub laserowe stosuje się w przypadku zaawansowanych zmian przerostowych (rhinophyma). Ponadto wyniki niektórych badań wskazują na korzystny efekt laseroterapii w leczeniu zmian rumieniowych oraz teleangiektazji (pulsacyjny laser barwnikowy, intensywne światło impulsowe). Dodatkowo, pozytywny efekt może przynieść wyleczenie zakażenia Helicobacter pylori oraz współistniejących zaburzeń hormonalnych, które mogą przyczyniać się do rozwoju trądziku różowatego.

Zapamiętaj: Zdrowa, zbilansowana dieta odgrywa bardzo ważną rolę w skutecznym leczeniu trądziku.

U pacjentów z trądzikiem różowatym niezwykle ważny jest dobór odpowiednich dermokosmetyków, najlepiej dedykowanych skórze wrażliwej lub z Acne rosacea. Przeciwwskazane jest stosowanie kosmetyków zawierających aceton, alkohol etylowy lub benzylowy, glikol propylenowy, mentol, mydła, środki zapachowe i ściągające, laurylosiarczan sodu oraz alfa-hydroksykwasy. Po umyciu nie należy pocierać skóry twarzy ręcznikiem, lecz delikatnie ją osuszać. Ponadto należy unikać pikantnych/gorących potraw oraz alkoholu, niewskazane jest również długie przebywanie na słońcu oraz przechodzenie z pomieszczeń o wysokiej temperaturze do pomieszczeń o temperaturze niskiej i odwrotnie. Korzystanie z solarium jest całkowicie zabronione.

Podsumowując, trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą zapalną skóry o złożonej, nie do końca jeszcze poznanej etiologii, przez co istniejące metody leczenia nie są do końca zadowalające. Szanse zminimalizowania objawów podnoszą jednak szybka konsultacja z dermatologiem, wdrożenie farmakoterapii, stosowanie się do zaleceń lekarza oraz unikanie czynników mogących pogorszyć kondycję skóry.