Wirus HPV – objawy, leczenie, badanie. Szczepionka na HPV

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (ang. human papilloma virus) stanowi główny czynnik rozwoju raka szyjki macicy u kobiet. Co należy o nim wiedzieć? Jak się przed nim uchronić?

Wirus HPV

Już pod koniec XX wieku niemiecki lekarz odkrył wirusa HPV oraz udowodnił, że istnieje silny związek między zakażeniem wirusem HPV a rozwojem raka szyjki macicy, za co w 2008 r. otrzymał Nagrodę Nobla.

Do zakażenia wirusem HPV najczęściej dochodzi drogą płciową, dlatego im większa liczba partnerów seksualnych, tym większe ryzyko zakażenia. Również używając tej samej bielizny, ręcznika czy innych osobistych przedmiotów osoby zakażonej, jesteśmy narażeni na zakażenie HPV (dotyczy wyłącznie nieonkogennego typu wirusa HPV). Najczęściej ulegają mu kobiety, rzadziej mężczyźni. W przypadku ciężarnej może dojść do przeniesienia zakażenia na dziecko w trakcie porodu.

Dotychczas poznano ok. 100 typów HPV, wśród których dokonano podziału ze względu na ich działanie onkogenne (czyli prawdopodobieństwo, z jakim może dojść do transformacji nowotworowej w wyniki zakażenia wirusem):

  • niskoonkogenne – HPV typ: 6,11, 42, 43, 44;
  • średnioonkogenne – HPV typ: 33, 35, 39, 51, 52;
  • wysokoonkogenne – HPV typ: 16, 18, 31, 45, 46.

Wskutek zakażenia niskoonkogennym typem HPV dochodzi najczęściej do powstawania kurzajek, brodawek na naskórku (głównie stóp) oraz kłykcin kończystych na zewnętrznych i wewnętrznych narządach płciowych mężczyzn i kobiet.

Długotrwałe (przetrwałe) zakażenie wysokookogennym typem HPV stanowi ryzyko rozwoju raka szyjki macicy u kobiet, a także raka prącia czy odbytu u mężczyzn.

HPV – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Jak wcześniej wspomniano, zakażenie niskoonkogennym wirusem HPV objawia się w postaci kurzajek, brodawek na naskórku, w jamie ustnej, w narządach rodnych kobiet, narządach płciowych mężczyzn (na prąciu), w okolicach odbytu, wywołując stany zapalne, a także zmiany w postaci kłykcin płaskich i kończystych (przerost naskórka prowadzący do powstawania grudek, brodawek).

Zakażenie typem HPV 16 i 18 często nie daje żadnych objawów klinicznych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Najczęściej układ odpornościowych zwalcza infekcję sam w ciągu kilku miesięcy od zakażenia, jednakże w przypadku dysfunkcji mechanizmów obronnych organizmu (przy obniżonej odporności) może również dojść do przetrwałego zakażenia wirusem HPV wysokoonkogennym, które prowadzi do niekontrolowanego podziału komórek szyjki macicy powstawania zmian przednowotworowych (dysplazji), a w konsekwencji do nowotworu szyjki macicy.

Wczesne wykrycie zmian przednowotworowych pozwala na szybkie leczenie i zahamowanie ich rozwoju. Możliwe jest to dzięki regularnemu wykonywaniu badań cytologicznych. W przypadku podejrzenia zakażenia wirusem HPV możliwa jest jego identyfikacja w materiale pobranym w postaci wymazu (np. z szyjki macicy) z wykorzystaniem metody biologii molekularnej.

Rozwinięty już rak inwazyjny szyjki macicy często daje przerzuty do innych narządów, co może powodować takie niespecyficzne objawy jak bóle brzucha, krwawienie z dróg rodnych lub upławy.

HPV – leczenie

Jak dotąd nie wynaleziono skutecznych leków skierowanych przeciwko wirusowi. W przypadku wystąpienia brodawek, kurzajek czy kłykcin należy zastosować leczenie miejscowe za pomocą preparatów zawierających substancje p/wirusowe, czy też kwas mlekowy lub salicylowy, krioterapii, laseroterapii, elektrokoagulacji czy zabiegów chirurgicznych. Możliwe jest samoistne ustąpienie zmiany.

Nieprawidłowy wynik m.in. badania cytologicznego, świadczący o obecności zmian przednowotworowych, wymaga natychmiastowego podjęcia leczenia (np. chirurgiczne usunięcie podejrzanej zmiany z oceną histopatologiczną pobranego wycinka) w celu zapobieżenia rozwojowi raka szyjki macicy.

Wirus HPV – badanie

Z uwagi na często bezobjawowy przebieg zakażenia wirusem HPV istotne znaczenie ma profilaktyka, konieczne jest zatem regularne wykonywanie cytologii, która umożliwi wykrycie nieprawidłowych komórek (koilocytów) powstałych w wyniku zakażenia HPV.

W przypadku wykrycia podejrzanych zmian w badaniu cytologicznym zakażenie wirusem można potwierdzić poprzez wykonanie testów genetycznych (Real Time PCR), które umożliwiają wykrycie materiału DNA wirusa oraz ustalenie jego typu. Materiałem wykorzystywanym do badania jest pobrany do podłoża płynnego wymaz części pochwowej oraz kanału szyjki macicy (u kobiet) czy cewki moczowej w przypadku mężczyzn.

Wynik pozytywny nie pozwala określić, czy zakażenie ma charakter przetrwały. Należy powtórzyć badanie po ok. 1224 miesiącach. Ponowny wynik pozytywny (obecność tego samego typu wirusa HPV) świadczy o przetrwałym zakażeniu, które może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.

Szczepionka HPV

Szczepionki przeciw HPV zawierają w swym składzie rekombinowane białka o podobnej strukturze do otoczki wirusa, dzięki czemu dochodzi do powstania odpowiedzi humoralnej w organizmie (czyli wytworzenia przeciwciał skierowanych przeciw konkretnemu typowi HPV), co pozwala na natychmiastową odpowiedź układu immunologicznego w przypadku zakażenia wirusem. Co więcej, nie zawierają materiału genetycznego wirusa, dlatego nie są przyczyną zakażenia.

Szczepienie przeciw HPV zalecane jest osobom przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Dostępne są trzy rodzaje szczepionek skierowanych przeciw różnym typom HPV:

  • Cervarix – dwuwalentna – przeciw zakażeniu wirusem HPV typu 16 i 18;
  • Silgard – czterowalentna – przeciw zakażeniu wirusem HPV typu 16, 18 oraz 6 i 11;
  • Gardasil – dziewięciowalentna – przeciw zakażeniu wirsuem HPV typu 16, 18, 6, 11 oraz 31, 33, 45, 52, 58.

Zalecane jest podanie 3 dawek. Szczepienie ma na celu chronić przed zachorowaniem na raka szyjki macicy, jednak należy pamiętać, że szczepionka nie chroni przez zakażeniem wszystkimi typami wirusa HPV.

Zakażenie wirusem HPV najczęściej ma charakter bezobjawowy i jest zwalczane przez układ odpornościowy naszego organizmu. Niebezpieczeństwo dla zdrowia stanowi przetrwałe zakażenie, szczególnie wywołane przez wysokoonkogenne typy wirusa HPV. Wczesne wykrycie zmian przednowotworowych pozwala na skuteczne ich wyleczenie, dlatego warto wykonywać badania profilaktyczne oraz rozważyć szczepienie młodych dziewcząt.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *