Zapalenie oskrzeli – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Układ oddechowy człowieka pozostaje w stałym kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym, nic dziwnego, że jest stale narażony na różnego rodzaju czynniki infekcyjne. Nikogo nie powinien zaskoczyć fakt, że ostre zapalenie oskrzeli należy do jednych z najczęstszych chorób u dorosłych oraz jest najczęstszą przyczyną wizyt u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Jak leczyć to schorzenie?

Przyczyny zapalenia oskrzeli

Przyczynami ostrego zapalenia oskrzeli są przede wszystkim czynniki infekcyjne, czyli:

1.Wirusy:

  • Rynowirusy,
  • Grypy,
  • Paragrypy,
  • Koronawirusy,
  • Wirus RS,
  • Adenowirusy.

2. Bakterie:

  • Bordatella pertussis,
  • Mycoplasma pneumoniae,
  • Chlamydophila pneumoniae,
  • Streptococcus pneumoniae,
  • Haemophilus influenzae.

Objawy zapalenia oskrzeli

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Zapalenie oskrzeli podobnie, jak zapalenie płuc należy do chorób dolnych dróg oddechowych, ale proces zapalny nie zajmuje bezpośrednio pęcherzyków płucnych tylko oskrzela prowadzące do nich.

 

Zapamiętaj: Zapalenie oskrzeli w 90% wywołują wirusy, a w 10% bakterie.

 Ponadto w przeciwieństwie do zapalenia płuc często współistnieje zajęcie górnych dróg oddechowych tj. nosa i gardła. Ostre zapalenie oskrzeli objawia się następująco:

  • kaszel, najważniejszy objaw, utrzymujący się z reguły <3 tygodni, może być suchy lub z odkrztuszaniem śluzowej, śluzowo-ropnej wydzieliny,
  • złe samopoczucie,
  • nieznacznie podwyższona ciepłota ciała (<38 st.C), może być też przebieg bezgorączkowy,
  • uczucie ogólnego rozbicia, bóle mięśni.

Często stwierdza się objawy tzw. infekcji kataralnej (zapalenie spojówek, wydzielina z nosa, zapalenie gardła) poprzedzające lub rzadziej współistniejące z wyżej wymienionymi objawamiWśród objawów stwierdzanych przez lekarza występują:

  • zaczerwienie gardła,
  • wyciek z nosa,
  • zaostrzony szmer pęcherzykowy nad polami płucnymi, towarzyszyć mu mogą świsty i furczenia. Ważną cechą odróżniającą zapalenie oskrzeli od zapalenia płuc jest uogólniony charakter zjawisk osłuchowych, podczas gdy przy zapaleniu płuc występują one lokalnie (charakter zlokalizowany).

Bardzo ważne jest odróżnienie zapalenia oskrzeli właśnie od zapalenia płuc. Objawami wykluczającymi zapalenie oskrzeli, a przemawiającymi za zapaleniem płuc są:

  • częstość pracy serca >100/min,
  • częstość oddechów >24/min,
  • ciepłota ciała >38st.C,
  • ogniskowe (lokalne)  zmiany osłuchowe nad polami płucnymi.

Rodzaje zapalenia oskrzeli

Zapalenie oskrzeli możemy podzielić ze względu na czynnik etiologiczny (wywołujący) na:

Wirusowe zapalenie oskrzeli – najczęstsze, charakteryzujące się objawami wymienionymi wyżej trwającymi do 3 tygodni, z reguły krócej. Przeważnie przebiegają łagodnie, oprócz wirusa grypy. Mają charakter samoograniczający się.

Bakteryjne zapalenie oskrzeli – dużo rzadsze, głównie wywoływane przez M.pneumoniae, Ch.pneumoniae, B.pertussis. Cechują się przewlekającym się kaszlem powyżej 3 tygodni. reszta objawów jest podobna do zapaleń o etiologii wirusowej. Wymagają zastosowania antybiotykoterapii.

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie obrazu klinicznego, tzn. na podstawie objawów stwierdzanych u pacjenta (wymienionych wyżej). Co ciekawe, zapalenie oskrzeli często występuje w przebiegu grypy. Jego przebieg istotnie różni się od zapaleń o innej etiologii. Mianowicie charakteryzuje się:

  • gwałtownym początkiem, wysoką gorączką 39-40st.C z towarzyszącymi dreszczami,
  • bólami mięśni i stawów, uogólnionymi,
  • bólem głowy, czasem ze światłowstrętem.

Leczenie zapalenia oskrzeli

Z uwagi na fakt, że ogromna większość zapaleń oskrzeli wywołana jest przez wirusy, leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów. W tym celu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, naproksen), leki mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę). Ważną rolę odgrywa odpowiednie nawadnianie chorego oraz nawilżanie wdychanego powietrza.

Czy wiesz że: zapalenie oskrzeli często występuje w przebiegu grypy? Jego przebieg istotnie różni się od zapaleń o innej etiologii.  

Choroba może powodować nadreaktywność oskrzeli (oskrzela kurczą się pod wpływem czynników, które prawidłowo nie powinny powodować takiej reakcji), charakteryzującą się bardzo intensywnym kaszlem, pojawiającym się napadowo, szczególnie pod wpływem określonych czynników takich jak np. zimne powietrze, związki chemiczne, wysiłek fizyczny. W takiej sytuacji wskazane jest zastosowanie glikokortykosteroidów wziewnie (dotchawiczo).

Nie zaleca się rutynowego podawania antybiotyków, gdyż rzadką przyczyną zapalenia oskrzeli są bakterie. Ich udział należy podejrzewać, a co za tym idzie rozważyć zastosowanie antybiotyku w następujących sytuacjach:

  • czas trwania kaszlu >14 dni,
  • brak poprawy po leczeniu objawowym,
  • narastanie duszności,
  • zmiana charakteru odkrztuszanej wydzieliny na ropny.

Antybiotykiem pierwszego wyboru jest amoksycylina.

Ile trwa zapalenie oskrzeli?

Wielu pacjentów zastanawia się, czy zapalenie oskrzeli jest chorobą o długotrwałym przebiegu? Otóż ostre zapalenie oskrzeli z definicji trwa do trzech tygodni, z reguły krócej. Zdarzają się jednak przewlekłe przypadki, zwłaszcza przy etiologii bakteryjnej, wtedy dolegliwości mogą doskwierać choremu znacznie dłużej.

Ostre zapalenie oskrzeli należy do najczęściej zgłaszanych dolegliwości w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Jest z reguły chorobą o łagodnym przebiegu, która nawet nieleczona samoistnie ustępuje. Zdarzają się jednak przypadki o ciężkim przebiegu, zagrożone niewydolnością oddechową, zwłaszcza u małych dzieci, osób starych, wyniszczonych, z zaburzeniami odporności.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *