Zdarzyło ci się kiedyś zapomnieć, gdzie położyłeś klucze lub iść po coś do kuchni, a na miejscu nie wiedzieć, czego szukasz? Albo podczas rozmowy mieć słowo na końcu języka i nie móc go sobie przypomnieć? Jeśli kiedykolwiek doświadczyłeś tych stanów, z pewnością nie jesteś sam! Każdemu, nie tylko osobom starszym, może przydarzyć się czasem taka “luka w pamięci”, moment zapomnienia i najczęściej jest jedynie przemijającym objawem, związanym z trybem życia- zmęczeniem, stresem, nadmiarem pracy. Jeśli jednak sytuacje takie zdarzają się często i objawy się pogłębiają, możesz doświadczać tzw. brain fog. Czym jest brain fog oraz jakie są jej objawy?
Co to jest brain fog?
Brain fog, czyli mgła mózgowa jest to określenie zespołu objawów charakteryzujących się zaburzeniem funkcji poznawczych, takich jak pamięć czy koncentracja. Pacjent odczuwa, że jego procesy myślenia, rozumienia i zapamiętywania nie funkcjonują tak, jak powinny. Niektóre osoby określają to doświadczenie jako “zmęczenie psychiczne”, “chwilowe zamglenie” lub “uczucie ciężkiej głowy”.
Zapamiętaj: Także podczas fizjologicznych stanów, jakimi są ciąża i okres menopauzy, pacjentki mogą uskarżać się na objawy mgły umysłowej
Choć nie jest to odrębna jednostka chorobowa ani pojęcie medyczne, to często może być objawem innego stanu chorobowego. Występowanie mgły mózgowej jest bardzo powszechne w populacji. W zależności od nasilenia, doświadczanie brain fog może negatywnie wpływać na życie zawodowe oraz naukę, dlatego tak ważna jest świadomość jej istnienia i sposobów postępowania, bo zazwyczaj sama modyfikacja trybu życia jest wystarczająca, aby pozbyć się dokuczliwych objawów.
Objawy brain fog
Zjawisko brain fog cechuje się dużą różnorodnością prezentowanych przez pacjenta symptomów. Mogą oni czuć się senni, zmęczeni, pozbawieni energii. Często uskarżają się, że ich umysł nie jest już taki “lotny” jak dawniej i co chwilę się zapominają. Najczęstszymi objawami, z którymi chorzy zgłaszają się do lekarza, są:
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- spowolnienie myślenia;
- uczucie “przymglenia” umysłu;
- problemy w odnajdywaniu odpowiednich słów w rozmowie;
- przewlekłe zmęczenie;
- senność;
- trudności w przytoczeniu, co ktoś inny powiedział;
- łatwe rozpraszanie uwagi.
Przyczyny brain fog
Istnieje wiele teorii na temat przyczyn powstawania brain fog. Najprawdopodobniej prowadzą do niej:
- brak równowagi neuroprzekaźników w mózgu, zwłaszcza dopaminy, serotoniny, acetylocholiny i kwasu gamma-aminomasłowego;
- przewlekły proces zapalny, zwłaszcza ten toczący się w ośrodkowym układzie nerwowym, będący przyczyną wielu chorób neurologicznych. W przebiegu zapalenia powstają wolne rodniki tlenowe, które powodują nieodwracalne uszkodzenie neuronów.
Uczucie brain fog najczęściej wywoływane jest przez:
- zmęczenie psychiczne;
- niedobór snu;
- bardzo szybkie tempo życia, bez chwili odpoczynku;
- długie przebywanie w pozycji stojącej;
- odwodnienie organizmu;
- hipoglikemia;
- wysoka temperatura otoczenia;
- długa praca w pełnym skupieniu;
- niezdrowa dieta, bogata w pokarmy wysoko przetworzone (o dużej zawartości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych), a uboga w warzywa i owoce.
Zamglenie umysłu może także towarzyszyć wielu poważnych chorobom ogólnoustrojowym, takim jak:
- stwardnienie rozsiane;
- fibromialgia;
- niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto;
- zespół przewlekłego zmęczenia;
- choroba Alzheimera;
- celiakia;
- depresja;
- anemia;
- bezdech senny;
- hipotonia ortostatyczna;
- otyłość.
Także podczas fizjologicznych stanów, jakimi są ciąża i okres menopauzy, pacjentki mogą uskarżać się na objawy mgły umysłowej. Jest to spowodowane znacznymi zmianami hormonalnymi w tym okresie.
Leczenie brain fog
Podstawowe znaczenie przy leczeniu brain fog ma modyfikacja stylu życia przez pacjenta. Musi on przeanalizować swoje dotychczasowe postępowanie i spróbować je zmienić, np. poprzez:
- dbanie o odpowiednią długość snu i znalezienie czasu na relaks;
- modyfikację sposobu odżywiania, wprowadzenie do diety większej ilości produktów roślinnych, a ograniczenie pokarmów odzwierzęcych;
- pilnowanie odpowiedniego nawodnienia organizmu, wypijanie przynajmniej 2 litrów płynów dziennie;
- regularną aktywność fizyczną;
- robienie sobie regularnych przerw podczas nauki, pracy umysłowej;
- unikanie długotrwałego przebywania w pozycji stojącej bez ruchu, zmienianie pozycji ciała.
Czy wiesz że: doświadczanie brain fog może być efektem ubocznym działania niektórych leków, zwłaszcza tych stosowanych w terapii nowotworów?
Jeżeli powyższe działania nie przynoszą rezultatu lub symptomy brain fog pojawiły się nagle i gwałtownie postępują, a także gdy towarzyszą im inne niepokojące objawy – konieczna jest konsultacja lekarska. Lekarz na podstawie badania i wywiadu z pacjentem oceni, czy przyczyną mgły mózgowej nie jest jakiś poważniejszy stan – problemy z tarczycą, choroby neurologiczne czy reumatologiczne. Może być konieczne wykonanie dodatkowych badań, takich jak morfologia krwi, badanie poziomu hormonów tarczycy, czy badania obrazowe mózgu.
Objawy brain fog są doświadczane przez dużą część populacji, dlatego bardzo ważne jest zrozumienie, co je wywołuje i jak możemy im zapobiegać. Uczucie ciągłego zmęczenia, senność, problemy z koncentracją i coraz częstsze zapominanie powinny nas zaniepokoić i skłonić do zastanowienia, czy odpowiednio się odżywiamy, ile godzin sypiamy, czy pamiętamy o odpoczynku oraz nawodnieniu organizmu. Jeśli pomimo naszego postępowania zachowawczego, objawy mgły umysłowej nie wycofają się lub wręcz nasilą, powinniśmy udać się do lekarza, który zleci wykonanie badań w celu ustalenia przyczyny wywołującej brain fog.