Co na menopauzę? Leki, zioła i domowe sposoby łagodzące objawy menopauzy

Menopauza jest ostatnią miesiączką występującą w życiu kobiety. Najczęściej pojawia się pomiędzy 45. a 55. rokiem życia. Jednak powszechnie przyjęło się, że określenie menopauza dotyczy okresu poprzedzającego zanik miesiączki, jak i lat późniejszych. Menopauzę często określa się także jako klimakterium lub przekwitanie. Towarzyszy jej szereg specyficznych objawów, które każda z kobiet odczuwa z różnym nasileniem. Objawy menopauzy można łagodzić na wiele sposobów, zarówno farmakologicznie, jak i za pomocą ziół oraz odpowiedniego stylu życia.

Jak rozpoznać menopauzę?

Objawy towarzyszące menopauzie wynikają z obniżającego się w organizmie kobiety poziomu hormonów (estrogenów i progesteronu). Symptomy typowe dla menopauzy można podzielić na kilka rodzajów:

  • objawy naczynioruchowe najczęstszym z nich są uderzenia gorąca polegające na nagłym uczuciu rozlewającego się ciepła w okolicy twarzy i szyi z towarzyszącym zaczerwienienim. Uderzenia gorąca zazwyczaj pojawiają się wraz z nadpotliwością (tak zwane zlewne poty), kołataniem serca oraz zawrotami i bólami głowy;
  • objawy psychiczne – w czasie przekwitania zwiększa się u kobiet skłonność do depresji, pojawia się uczucie ciągłego zmęczenia oraz problemy ze snem. Częste są także kłopoty z pamięcią i koncentracją, rozdrażnienie, niestabilność emocjonalna, zwiększona podatność na stres. Kolejnym objawem jest również obniżenie lub całkowity zanik libido;
  • objawy ze strony układu moczowo-płciowego – główny symptom to zaburzenia miesiączkowania. Cykle stają się nieregularne, mogą być zarówno krótsze, jak i dłuższe niż zazwyczaj, co stopniowo prowadzi do całkowitego zaniku miesiączki. Zmniejszony poziom estrogenu prowadzi do atrofii pochwy (zaniku nabłonka pochwy), któremu towarzyszy suchość pochwy, świąd i pieczenie okolic intymnych. Skutkiem atrofii pochwy jest także odczucie bólu i dyskomfortu w trakcie stosunku. Pojawia się także większa podatność na zakażenia grzybicze oraz bakteryjne. Efektem zmian w narządach rodnych może być także nietrzymanie moczu oraz nawracające zapalenia dróg moczowych.
  • objawy ze strony układu kostnego – wraz ze spadkiem poziomu estrogenu wzrasta ryzyko rozwoju osteoporozy. Początkowe objawy osteoporozy to bóle kości, stawów, kręgosłupa oraz łamliwość kości przy niewielkich urazach.

Innymi objawami menopauzy jest także zmniejszona elastyczność skóry i jej ścieńczenie, spadek metabolizmu i przybieranie na wadze.

Leki na menopauzę

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

W celu złagodzenia objawów menopauzy stosuje się hormonalną terapię zastępczą (HTZ), którą zaleca się jako leczenie w krótkim okresie czasu oraz w ściśle określonych przypadkach. Polega ona na podawaniu syntetycznych hormonów (estrogenu i progestagenu). Leki zawierające hormony mogą mieć formę tabletek doustnych, plastrów lub zastrzyków. Stosowane są różne schematy dawkowania leków oraz ilości hormonów w przyjmowanych preparatach, co ściśle zależy od celu leczenia oraz chorób towarzyszących pacjentce. HTZ zapobiega objawom naczynioruchowym, depresji, problemom z zasypianiem, koncentracją oraz chroni przed osteoporozą. Jednak hormonalna terapia zastępcza nie jest odpowiednia dla wszystkich kobiet.

Czy wiesz że: menopauza może pojawić się nawet u kobiet, które mają 30 lat?

Jest przeciwwskazana w przypadku: raka piersi, raka błony śluzowej macicy, ostrej zakrzepicy żył głębokich, ostrej niewydolności wątroby, mięśniaków macicy oraz migreny. Długotrwała terapia HTZ zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu piersi, jajnika, błony śluzowej macicy, żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, a także uszkodzeń wątroby. Obecnie wskazaniem do stosowania HTZ są ostre objawy menopauzy, atrofia pochwy, prewencja osteoporozy oraz menopauza chirurgiczna, czyli powstała po zabiegu histerektomii (chirurgiczne usunięcie macicy).

Leki na menopauzę bez recepty

W aptekach dostępne są zarówno leki bez recepty stosowane w łagodzeniu objawów menopauzy, jak i suplementy diety. W ich skład wchodzą przede wszystkim fitoestrogeny, czyli substancje roślinne o działaniu podobnym do ludzkiego estrogenu. Do grupy fitoestrogenów należą izoflawony, kumestany oraz lignany.

Największe zastosowanie znalazły izoflawony, zwłaszcza pochodzące z nasion soi. Izoflawony sojowe nie tylko łagodzą uciążliwe objawy menopauzy (uderzenia gorąca, zlewne poty, kołatanie serca, zaburzenia snu, niepokój). Ponadto mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, obniżają poziom całkowitego cholesterolu (jednocześnie wzrasta poziom cholesterolu frakcji HDL, a spada poziom frakcji LDL), zapobiegają powstawaniu zakrzepów, przyczyniają się do obniżenia poziomu ciśnienia tętniczego, uelastyczniają ściany naczyń wieńcowych, zapobiegają rozwojowi hormonozależnego raka piersi oraz działają ochronnie na układ kostny, dzięki czemu zapobiegają rozwojowi osteoporozy. Izoflawony sojowe znajdują się zarówno w lekach dostępnych bez recepty (Soyfem, Soyfem forte) oraz suplementach diety (Doppelherz Aktiv-Meno, Climea, MenoPrim, Menoplant Soy-a 40+). Spośród dostępnych w aptekach preparatów zawierających izoflawony sojowe największą zawartość składnika aktywnego i tym samym największą skuteczność ma lek dostępny bez recepty Soyfem forte (60 mg genisteiny).

Innym źródłem izoflawonów są preparaty zawierające w swoim składzie kłącze pluskwicy groniastej. Izoflawony z kłącza pluskwicy groniastej zmiejszają objawy naczynioruchowe, zapobiegają atrofii pochwy, wpływają pozytywnie na stan psychiczny oraz zapobiegają osteoporozie. Leki dostępne bez recepty zawierające w swoim składzie sproszkowane kłącze pluskwicy lub jego ekstrakt to między innymi Klimadynon, Remifemin oraz preparat homeopatyczny Klimaktoplant. W dostępnych suplementach diety często pojawiają się, także inne fitoestrogeny jakimi są kumestany zawarte w szyszkach chmielu (Climea Forte, Ligunin termostop) oraz czerwonej koniczynie (Menopea, Mabelle, Duo-FeM, Femiflavon), a także lignany zawarte w nasionach lnu (Ligunin Termostop, Ligunin, Climea forte, Mabelle).

Wśród leków łagodzących objawy menopauzy dostępnych bez recepty znajduje się, także preparat homeopatyczny Klimakt-Heel. Inną alternatywą jest przyjmowanie leków zawierających DHEA, czyli dehydroepiandrosteronu (DHEA Eljot, Biosteron). DHEA jest hormonem steroidowym produkowanym przez nadnercza, który ulega w organizmie przemianie do estradiolu oraz testosteronu. Wraz z wiekiem poziom tego hormonu spada, co również wpływa na pojawienie się objawów menopauzy. Lek ten stosowany jest w celu uzupełnienia niedoborów DHEA. Uważa się, że stosowany w menopauzie zapobiega osteoporozie, depresji oraz atrofii pochwy. Jednak jak dotąd brakuje informacji dotyczących bezpieczeństwa długotrwałego stosowania DHEA. U niektórych kobiet hormon ten może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych wynikających z jego działania androgennego (DHEA ulega transformacji do estradiolu ale także w pewnej części do testosteronu będącego androgenem). Do takich działań niepożądanych zaliczamy: trądzik, łojotok, zaburzenia miesiączkowania oraz nadmierne owłosienie.

Zapamiętaj: Menopauza to inaczej przekwitanie, pojawia się wraz z ustaniem cyklu miesiączkowego.

Na rynku istnieje także grupa suplementów diety zawierających wapń i witaminę D stosowanych w zapobieganiu rozwojowi osteoporozy zwłaszcza w okresie okołomenopauzalnym. Witamina D bierze udział w przyswajaniu wapnia, a także zmniejsza ryzyko pojawienia się chorób sercowo-naczyniowych oraz nadciśnienia tętniczego. W ostatnich latach pojawiło się sporo kontrowersji dotyczących suplementów diety zawierających wapń. Istnieje prawdopodobieństwo, że suplementowany wapń odkłada się w ścianach tętnic prowadząc do ich zwapnienia, co zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu i zawału serca. Mechanizm tego zjawiska prawdopodobnie polega na tym, iż wapń przyjmowany wraz z suplementem przedostaje się do układu krwionośnego w znacznie wyższym stężeniu niż wapń z pożywienia (z pożywienia wapń wchłania się częściowo), co powoduje że większa ilość krążącego we krwi pierwiastka odkłada się w ścianach pobliskich naczyń krwionośnych. Ryzyko zwapnienia naczyń podczas suplementacji wapnia szczególnie wzrasta u osób z upośledzoną funkcją nerek, ponieważ nerki są odpowiedzialne za wydalanie wapnia z organizmu. Najkorzystniejsze byłoby zatem dostarczanie wapnia za pomocą odpowiednio skomponowanej diety wraz z suplementacją witaminy D, aby zwiększyć wchłanialność pierwiastka oraz chronić układ sercowo-naczyniowy.

Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety zawierających wyżej wymienione substancje aktywne. Wybierając odpowiedni dla siebie preparat najlepiej zwracać uwagę na zawartość substancji czynnej w tabletce/kapsułce. Okazuje się, że różnice czasami mogą być dość znaczne pomiędzy poszczególnymi suplementami diety. Warto pamiętać, że w tym przypadku im więcej substancji czynnej w preparacie tym większa skuteczność w łagodzeniu objawów menopauzy.

Zioła na menopauzę

W terapii łagodzenia objawów menopauzy przede wszystkim stosuje się zioła bogate w fitoestrogeny, czyli korzeń arcydzięgla chińskiego, kłącze pluskwicy groniastej, kwiat czerwonej koniczyny, korzeń kudzu, szyszki chmielu. Zioła te często są składnikiem suplementów diety. Korzeń kudzu można, także zakupić w postaci korzenia zmielonego na mączkę i dodawać do przyrządzanych potraw. Czerwona koniczyna może być składnikiem sałatek, a zmielony korzeń pluskwicy lub arcydzięgla jest dobry do sporządzenia odwaru (1 łyżeczkę suszu zalewamy 1 szklanką chłodnej wody i gotujemy przez 20 minut). Z szyszek chmielu przyrządzamy napar (12 łyżki szyszek zalewamy wrzątkiem i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut).

Nasiona lnu, słonecznika, sezamu oraz oliwki to z kolei dobre źródła lignanów. W przypadku drażliwości, niepokoju i problemów z zasypianiem dobrze sprawdzą się zioła działające uspokajająco, takie jak lawenda, melisa a także preparaty z kozłkiem lekarskim. Stosując zioła przede wszystkim należy pamiętać o tym, że należy stosować je z rozwagą i ostrożnością. Nie należy przekraczać zalecanych dawek, dlatego kupując zioła zawsze powinno kierować się zaleceniami producenta co do sposobu ich przyjmowania, jak i dawkowania. Jeśli taka forma nam nie odpowiada to zawsze możemy sięgnąć po gotowe suplementy diety.

Domowe sposoby na menopauzę

Odpowiednia dieta może złagodzić objawy menopauzy. Najlepiej, jeśli będzie urozmaicona, bogata we wszystkie niezbędne składniki mineralne i witaminy a szczególnie w wapń, witaminę D oraz fitoestrogeny. Ze względu na spowalniający w czasie menopauzy metabolizm, warto zadbać o odpowiednią podaż kalorii, regularność posiłków oraz unikanie żywności wysokoprzetworzonej.

Do produktów bogatych w fitoestrogeny zaliczamy:

  • soję i produkty z niej wytwarzane, takie jak mączka sojowa, mleko sojowe, tofu,
  • ciecierzycę, soczewicę,
  • kiełki fasoli Mung, kiełki lucerny,
  • olej lniany, słonecznikowy, sezamowy, oliwa z oliwek.

Najwięcej wapnia zawierają: mleko i jego przetwory (jogurty, kefiry, sery), sardynki, orzechy, zielone warzywa liściaste. Z kolei witamina D jest obecna w: tranie, wątróbce, mleku, jajach, maśle, tłustych rybach. Sposobem na zapobieganie objawom menopauzy jest także wprowadzenie aktywności fizycznej. Umiarkowany i regularny wysiłek fizyczny chroni przed osteoporozą, chorobami układu sercowo-naczyniowego, otyłością, uderzeniom gorąca a także wpływa pozytywnie na samopoczucie.

Menopauza często kojarzona jest z ciężkim i przykrym okresem w życiu kobiety. Faktem jest, że lista objawów towarzyszących przekwitaniu jest długa i nieprzyjemna. Jednak pamiętajmy że każda kobieta odczuwa te objawy z różnym nasileniem oraz że istnieje wiele sposobów na łagodzenie dokuczliwych symptomów, które mają udowodnione działanie naukowe.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *