Co to jest dieta paleo? Zasady, przeciwwskazania i przykładowy jadłospis

Dieta paleo zyskała wielu zwolenników, którzy upatrują w niej pomocy w odchudzaniu, poprawie stanu zdrowia oraz chcą bardziej przybliżyć się do diety naszych przodków – jako naturalnej i być może najzdrowszej dla człowieka. Na czym polega dieta paleo, skąd się wywodzi i czy faktycznie jest zdrowsza od innych?

Co to jest dieta paleo

Dieta paleo (inaczej “dieta paleolityczna”, czasem określana też jako “dieta przodków”) została zaproponowana przez dr dr Lorena Cordain’a z Uniwersytetu w Colorado. Twierdzi on, że człowiek pod względem genetycznym nie jest dostosowany do współczesnej diety, bogatej w produkty przetworzone i rafinowany cukier. Dlatego należy wrócić do pokarmów i sposobu żywienia, jaki charakteryzował ludzi pierwotnych, żyjących w epoce kamienia łupanego. Ponieważ nie znali oni jeszcze technik przetwarzania pożywienia, to ich dieta opierała się głównie na zbieractwie i łowiectwie.

Ze względu na ograniczone dane, ciężko jest określić, z czego dokładnie składała się dieta ludzi pierwotnych. Stąd powstało wiele wersji diety paleo, w zależności od autora zaleceń. Można jednak wyciągnąć pewien jeden wspólny, ogólny schemat, na jakim opiera się ten sposób żywienia.

Co jeść na diecie paleo?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Charakterystyczne dla diety paleo jest spożywanie głównie owoców, warzyw, grzybów, orzechów, mięsa ryb i skorupiaków, dziczyzny, jaj oraz, co ciekawe, owadów i larw. W tym sposobie żywienia nie znajdziemy jednak zbóż (kasz, ryżu, makaronów, produktów z mąki), mleka i nabiału, mięsa zwierząt hodowlanych oraz produktów przetworzonych – zawierających rafinowany cukier, utwardzony tłuszcz, konserwanty. Nie spożywa się również alkoholu i napojów innych niż woda.

Zasady diety paleo

Stosując tę dietę, unika się produktów przetworzonych, w tym gotowych dań, wędlin, kiełbas, nabiału i serów, a także zbóż czy roślin strączkowych. Można spożywać mięso i ryby, jednak należy wybierać gatunki żyjące dziko, a nie mięso zwierząt hodowlanych. Dozwolone są również jaja oznaczone “0” lub “1” na początku kodu – oznaczających jaja od kur żyjących wolno.

Czy wiesz że: istnieje odmiana diety paleo, nazywana “dietą samuraja”, w której dopuszcza się m.in. wiele zbóż? To ciekawe rozwiązanie dla osób, które nie potrafią wyeliminować z diety dużych ilości węglowodanów.

Jest to dieta zaliczana do diet niskowęglowodanowych, jednak trzeba zwrócić uwagę, że różni się od diety np. ketogenicznej. W diecie paleo można spożywać duże ilości warzyw i owoców i jest to wręcz zalecane, aby dieta miała korzystny wpływ na zdrowie. Produkty roślinne bogate są bowiem w błonnik, witaminy i składniki mineralne. Co ważne, nieodłączną częścią diety paleolitycznej jest aktywność fizyczna, która była obecna w życiu naszych przodków każdego dnia w dużej ilości. Brak aktywności fizycznej przyczynia się do zwiększenia zachorowalności na popularne choroby cywilizacyjne.

Efekty diety paleo

Zwolennicy diety sugerują, że w czasach paleolitycznych ludzie rzadziej chorowali na. choroby cywilizacyjne – cukrzycę typu 2, miażdżycę, nadciśnienie tętnicze czy nowotwory. Schorzenia te mają związek ze stylem życia – w tym dietą i aktywnością fizyczną. Osoby żyjące w czasach Paleolitu utrzymywały wysoką aktywność fizyczną, związaną ze sposobem pozyskiwania pożywienia oraz sposobem życia wymagającym częstego przemieszczania się.

Zapamiętaj: Źle skomponowana dieta paleo może spowodować wystąpienie niedoborów witaminowo-mineralnych i energetycznych.

Istnieją badania ukazujące zdrowotne efekty diety paleo. W badaniu Lindberga i wsp. z 2007 roku wykazano poprawę tolerancji glukozy po stosowaniu diety zbliżonej do paleo u mężczyzn z chorobą niedokrwienną serca, nietolerancją glukozy lub cukrzycą typu 2. W innym badaniu zaobserwowano wpływ omawianej diety na zmniejszenie poziomu trójglicerydów, ciśnienia rozkurczowego czy masy ciała i obwodów w talii.

Niedawno ukazała się publikacja, autorstwa Jönssona i wsp., w której potwierdzono pozytywny wpływ diety paleo m.in. w cukrzycy typu 2. Dieta paleo może być pomocna w odchudzaniu. Mięso, jaja oraz orzechy są bogate w białko, a warzywa i owoce w błonnik, które pomagają utrzymać sytość na długi czas. Jednak należy pamiętać, że to nie rodzaj spożywanych produktów powoduje, że masa ciała spada – a ilość przyjmowanych kalorii. Dieta paleo nie jest więc “dietą odchudzającą” i warto ją rozpatrywać raczej w kontekście zdrowotnym.

Przeciwwskazania diety paleo

Dieta paleo nie powinny stosować osoby, które nie wyobrażają sobie całkowitego wykluczenia z diety makaronów, kasz czy pieczywa, a także – nawet sporadycznego sięgania po słodycze, pizzę i inne fast foody czy alkohol. Istnieją także zdrowotne przeciwwskazania stosowania diety paleo. Są to m.in. choroby nerek czy wątroby (w których należy ograniczyć spożycie białka), zapalenie trzustki (ze względu na ciężkostrawność diety i wysoki udział tłuszczu), niektóre choroby układu pokarmowego.

Diety paleo nie powinny stosować także dzieci, ponieważ w wieku rozwojowym głównym źródłem energii powinny być węglowodany pochodzące m.in. ze zbóż i roślin strączkowych. Podobnie kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny stosować diet eliminacyjnych w trosce o zdrowie swoich dzieci. W diecie paleo wyklucza się nabiał, który jest łatwym i dobrze przyswajalnym źródłem wapnia. Osoby, które muszą zwracać uwagę na jego spożycie (np. w przypadku osteoporozy, a także kobiety po menopauzie i osoby aktywne) powinny zadbać o inne jego źródła w diecie.

Czy dieta paleo jest zdrowa?

Liczne badania potwierdzają pozytywny wpływ diety paleo na zmniejszenie objawów niektórych chorób, jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca typu 2. Warto jednak zwrócić uwagę, że źle skomponowana dieta paleo może spowodować wystąpienie niedoborów witaminowo-mineralnych i energetycznych.  Należy więc zadbać o urozmaicenie diety i wybierać różnorodne produkty. Stosowanie tej diety w przypadku wymienionych wyżej przeciwwskazań może mieć negatywne skutki zdrowotne.

Przykładowy jadłospis diety paleo

Przykładowy jadłospis 1-dniowy dla osoby dorosłej, zdrowej – na 2000 kcal.

śniadanieszakszuka z 3 jaj, usmażona na 10g oliwy, z dodatkiem 2 pomidorów, doprawiona czosnkiem, bazylią, oregano i papryką mieloną, kiwi, 2 szt.
507 kcal
II śniadaniekoktajl bananowo-kakaowy z daktylami: 1 banan, napój sojowy (240g), daktyle (25g), kakao prawdziwe (15g), siemię lniane (10g), cynamon, gałka muszkatołowa350 kcal
obiaddorsz (200g) zapiekany w pomidorach (120g), doprawiony orientalnie (curry, garam masala, chilli), pieczone frytki z warzyw korzeniowych (marchew, seler, pietruszka), pomarańcza660 kcal
kolacjadorsz (200g) zapiekany w pomidorach (120g), doprawiony orientalnie (curry, garam masala, chilli), pieczone frytki z warzyw korzeniowych (marchew, seler, pietruszka), pomarańcza430 kcal

Dieta paleolityczna to ciekawa alternatywa dla współczesnej, zachodniej diety, bogatej w przetworzone produkty, rafinowany cukier i nasycone tłuszcze – zwiększającej ryzyko chorób serca i cukrzycy typu 2. Może być więc skuteczną formą ochrony przed tymi chorobami – o ile będzie właściwie prowadzona, odpowiednio zbilansowana i utrzymywana przez dłuższy czas. Warto jednak pamiętać, że jest to trudny sposób żywienia, eliminujący wiele produktów i wymagający poszerzenia nieco wiedzy o prawidłowym bilansowaniu posiłków. Jedynie długoterminowe stosowanie tego sposobu żywienia przynosi opisane wyżej efekty. Może być ono jednak kłopotliwe w utrzymaniu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *