Glejak wielopostaciowy to najczęściej występujący nowotwór ośrodkowego układu nerwowego. Jest to niezwykle groźna choroba, a wczesne objawy są często bagatelizowane. Pierwszymi symptomami choroby są: ból głowy, nudności, wymioty oraz zaburzenia świadomości. Sprawdź jakie są przyczyny, leczenie i rokowania w przypadku rozpoznania glejaka wielopostaciowego.
Co to jest glejak wielopostaciowy?
Jest to pierwotny nowotwór ośrodkowego układu nerwowego (nowotwór, który wywodzi się bezpośrednio z danej tkanki, a nie jest przerzutem z innego narządu) wywodzący się z tkanki glejowej (komórki tej tkanki są odpowiedzialne między innymi za odżywienie oraz ochronę komórek nerwowych). Glejak wielopostaciowy jest oznaczony najwyższym – IV stopniem złośliwości (budowa nowotworu złośliwego znacznie odbiega od otaczającej go tkanki, ma on zdolność do przerzutowania do innych narządów, w przeciwieństwie do nowotworów niezłośliwych, które obejmują tylko jeden narząd).
Czy wiesz że: mężczyźni chorują dwukrotnie częściej na nowotwór mózgu?
Glejak wielopostaciowy ma niską zdolność do przerzutowania, jednak bardzo szybko szerzy się w okolicznej tkance nerwowej, nacieka wzdłuż naczyń krwionośnych, opon miękkich i komórek nerwowych, co utrudnia jego wycięcie. Bardzo istotne jest rozpoznanie na wczesnym stadium choroby, ponieważ umożliwia ono resekcję chirurgiczną nowotworu.
Przyczyny glejaka wielopostaciowego
Mimo szeregu przeprowadzonych badań nie wyjaśniono jeszcze dlaczego i jak dokładnie powstaje owy nowotwór, ale zostały wyodrębnione czynniki ryzyka zachorowania na glejaka wielopostaciowego, należą do nich:
- płeć męska (występuje nieco częściej u mężczyzn, niż u kobiet),
- rasa biała (nowotwór jest wykrywany częściej u osób o białym kolorze skóry),
- promieniowanie jonizujące (osoby, które przeszły radioterapię lub były narażone na broń nuklearną są obciążone większym ryzykiem zachorowania),
- występowanie glejaka wielopostaciowego w rodzinie (wiąże się to z dwukrotnie wyższą szansą na zachorowanie),
- mutacje genetyczne (u osób z mutacjami takimi jak np. zespół Cowden, zespół Lyncha, zespół Li Fraumeni czy zespół Turcota ryzyko zachorowania jest większe).
Glejak wielopostaciowy – przebieg choroby
Najczęściej pierwszymi objawami glejaka są:
- ból głowy,
- nudności,
- zaburzenia świadomości.
Symptomy te wynikają ze wzrostu ciśnienia sródczaszkowego i stanowią podstawową triadę objawów glejaka wielopostaciowego. Jednak nowotwór może się rozwijać w ciągu miesięcy, a nawet lat dając inne, niecharakterystyczne objawy. Z czasem mogą występować napady padaczkowe, zmiany zachowania, problemy z koncentracją, niedowidzenie, zaburzenia czucia oraz zaburzenia równowagi. Symptomy glejaka wielopostaciowego uzależnione są od jego lokalizacji i stopnia nacieku okolicznej tkanki nerwowej przez nowotwór. Przebieg choroby jest najczęściej bardzo gwałtowny i często, mimo wczesnego rozpoznania pacjenci umierają w ciągu kilku miesięcy. Śmierć następuje w wyniku zajęcia przez nowotwór obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę podstawowych funkcji życiowych takich jak oddychanie, praca serca, czy ciśnienie krwi.
Leczenie glejaka wielopostaciowego
Zabieg chirurgiczny stanowi nieodzowny element leczenia, a zakres leczenia chirurgicznego powinien być w miarę możliwości jak najpełniejszy. Badania wykazały, że im skuteczniej zostanie przeprowadzona resekcja tym dłuższy jest okres przeżycia pacjenta. Czasami jednak, resekcja jest niemożliwa, ponieważ nowotwór nacieka części mózgu, w których interwencja chirurgiczna wiąże się z ryzykiem upośledzenia funkcji poznawczych.
Zapamiętaj: Glejak wielopostaciowy jest bardzo agresywnym guzem mózgu, który nie daje dobrych rokowań.
Standardowe leczenie następujące po zabiegu stanowi połączenie chemioterapii (stosowanie leków hamujących podziały i niszczących komórki nowotworowe) oraz radioterapii (metoda leczenia za pomocą promieniowania jonizującego). Po zakończeniu cyklu radioterapii (6 tygodni), kontynuuje się chemioterapię (6 miesięcy). Istotne jest także stosowanie sterydów, aby zmniejszyć obrzęk wokół guza, a dzięki temu nasilenie objawów choroby. Ciągle trwają badania nad metodami genowymi oraz immunoterapią.
Glejak wielopostaciowy – rokowania
Mimo stosowanego leczenia, rokowania w przypadku glejaka wielopostaciowego są słabe. Jest to nowotwór rosnący w bardzo intensywnym tempie, stale dający odnowy. Najczęściej chorzy umierają w ciągu 3 do 4 miesięcy od rozpoznania choroby. W przypadku zastosowania radioterapii oraz resekcji chirurgicznej czas przeżycia może wydłużyć się do około roku. Znane są jednak przypadki (kilka procent chorych), że czas przeżycia jest znacznie dłuższy.
Podsumowując, glejak wielopostaciowy to jeden z najbardziej złośliwych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, dlatego w przypadku wystąpienia triady charakterystycznych objawów (ból głowy, zaburzenia świadomości oraz nudności) należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki i ewentualnego leczenia.