Palenie papierosów jest kluczowym, modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób wielu narządów. Niestety nadal stanowi powszechny problem na całym świecie. Wykazano, że palenie papierosów jest powiązane z różnymi chorobami sercowo-naczyniowymi, płucnymi czy nawet neurologicznymi. Co więcej dym papierosowy oddziałuje nie tylko na palaczy, ale także przyczynia się do problemów zdrowotnych osób niepalących, które biernie go wdychają. Koncerny tytoniowe postanowiły stworzyć alternatywę dla tradycyjnych papierosów najpierw wprowadzając na rynek e-papierosy. Najnowszym produktem tytoniowym, który pojawił się na rynku jest IQOS. Jednak czy na pewno jest on bezpieczniejszy niż elektroniczne papierosy, a jego stosowanie ma mniej skutków ubocznych niż palenie zwykłych papierosów?
Co to jest IQOS?
IQOS to skrót od angielskich słów I Quit Ordinary Smoking, oznaczających „rzucam tradycyjne palenie”. Jest to urządzenie elektroniczne, stworzone przez Philip Morris International, w którym tytoń nie jest spalany, a podgrzewany, dzięki czemu określany jest jako wyrób tytoniowy HNB (ang. heat-not-burn). Na początku IQOS został wprowadzony na rynek i przetestowany w Mediolanie (Włochy), a następnie w Nagoi (Japonia) w 2014 roku. Do tej pory jest on dostępny w 41 krajach, w tym 22 z europejskiego regionu WHO. Urządzenie to składa się z dwóch części: z podgrzewacza w kształcie długopisu oraz ładowarki, która służy do jego ładowania i może być podłączona do zasilania za pomocą kabla USB. O poziomie jej naładowania świadczą świecące z boku urządzenia diody. IQOS jest urządzeniem przenośnym. W podgrzewaczu umieszcza się specjalne wkłady tytoniowe zwane HEETS, które są podgrzewane do temperatury 350°C. Dzięki temu nie spalają się, ani nie wydzielają dymu. Podczas podgrzewania uwalniany jest aerozol zawierający nikotynę wraz z innymi składnikami tytoniu i aromatami oraz wodę, które użytkownicy mogą wdychać. Co ciekawe wkłady tytoniowe występują w różnych smakach. Mogą być z dodatkiem mentolu o różnej intensywności, z wyczuwalną nutą cytrusów, czy orzechów, a także klasyczne o mocnym smaku tytoniu. Na rynku dostępne są urządzenia, które po pełnym naładowaniu ładowarki mogą podgrzać 10, a nawet 20 wkładów. Warto dodać, że IQOS został zaprojektowany w sposób, który przypomina tradycyjne palenie papierosów. Wkład tytoniowy podgrzewa się około 6 minut, lub można się nim zaciągnąć 14 razy. Tyle wynosi orientacyjny czas palenia zwykłego papierosa.
Tradycyjne palenie a IQOS?
Główną różnicą pomiędzy IQOS, a tradycyjnym paleniem jest fakt, że do uwolnienia nikotyny w zwykłym papierosie niezbędny jest ogień. Natomiast IQOS zawiera urządzenie, które jedynie podgrzewa tytoń. Jak już wspomniałam wkłady tytoniowe podgrzewane są w IQOS do temperatury 350°C, natomiast podczas tradycyjnego palenia, palony tytoń osiąga temperaturę ponad 800°C. Sprawia to, że jest on całkowicie spalany, a w wyniku tego zjawiska powstaje dym i popiół. W procesie podgrzewania wkładu tytoniowego w IQOS tworzy się aerozol, który ulatnia się znacznie szybciej niż dym papierosowy. W dodatku producent zapewnia, że wytwarza się również o wiele mniej zapachu niż w przypadku palenia tradycyjnych papierosów. Dzięki temu nie utrzymuje się on tak długo na włosach, ubraniach i tkaninach. Ze względu na to, że IQOS nie wytwarza dymu to narażenie na jego szkodliwe składniki dla osób przebywających w pobliżu jest o wiele mniejsze niż w przypadku palenia tradycyjnych papierosów. Warto wiedzieć, że palenie papierosów związane jest z przewlekłymi chorobami płuc, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, zwłóknienie płuc, rak oraz wieloma innymi schorzeniami. Co ciekawe przeprowadzenie odpowiednich badań na temat skutków długotrwałego palenia i wpływu dymu papierosowego na ludzi zajęło naukowcom prawie 50 lat.
IQOS a e-papieros?
Obecnie dostępne na rynku e-papierosy to urządzenia do dostarczania nikotyny, które posiadają baterię, element grzejny i pojemnik na płyn. Gdy olejek zawierający nikotynę (e-liquid) jest podgrzewany, użytkownicy wdychają aerozol w postaci pary. Urządzenia IQOS nie wykorzystują podgrzewanych płynów do dostarczania nikotyny do organizmu tylko podgrzewają one prawdziwy tytoń, który zawiera wiele naturalnie występujących toksyn i substancji rakotwórczych. Co ciekawe temperatura podgrzewania w tych urządzeniach znacznie się różni. Obecny w e-papierosach płyn zawierający nikotynę osiąga temperaturę od 150 do 180°C, natomiast wkłady tytoniowe w IQOS 350°C, czyli prawie dwukrotnie wyższą. Warto wiedzieć, że wyższa temperatura podgrzewania może powodować uwalnianie większej ilości substancji toksycznych.
Inną różnicą w e-papierosach i urządzeniach IQOS, jest różnorodność smaków jaką oferują nam e-papierosy. Przykładowo można kupić liquidy o smaku coli, jabłkowym czy mango. W przypadku IQOS jest ich w Polsce o wiele mniej. Głównie występują z dodatkiem mentolu i tradycyjne o smaku tytoniu, a niektóre np. jagodowy można spotkać jedynie na rynku zagranicznym.
Obecnie jest jasne, że aerozol utworzony przez e-papieros zawiera duże ilości toksycznych związków m.in. formaldehyd, co ma negatywny wpływ np. na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy. Badania na temat szkodliwości stosowania e-papierosa przeprowadzono zarówno in vitro – poza organizmem i na organizmach żywych (myszach).
Czy IQOS jest bezpieczny?
Ze względu na to, że tytoń w IQOS jest podgrzewany liczba substancji szkodliwych powstająca w wyniku tego procesu jest niższa, niż w przypadku spalania dymu tytoniowego. Jednak do płuc nie dostaje się tylko uzależniająca nikotyna, ale również inne związki chemiczne. Do tej pory prowadzone są badania analizujące obecność innych toksycznych i rakotwórczych substancji wydzielających się na skutek podgrzewania wkładów tytoniowych IQOS.
Co ciekawe we wrześniu-październiku 2018 r. została przeprowadzona ankieta internetowa z respondentami kanadyjskimi (w wieku ≥ 20 lat; n = 268), która miała na celu poznanie opinii ludzi na temat bezpieczeństwa korzystania z IQOS. Ponad połowa respondentów postrzegała IQOS jako równie lub bardziej szkodliwe niż e-papierosy (53,7%), podczas gdy prawie jedna czwarta podawała IQOS jako mniej szkodliwy niż e-papierosy lub była niepewna (odpowiednio 22,7% i 23,5%). Dwie trzecie respondentów (65,7%) uznało e-papierosy jako mniej szkodliwe niż papierosy, jednak tylko połowa (48,1%) uważała IQOS jako mniej szkodliwe niż papierosy.
Co na temat IQOS sądzą naukowcy?
W 2019 roku w Australii przeprowadzono badanie in vitro, w którym porównywano czy IQOS ma taki sam szkodliwy wpływ na komórki dróg oddechowych jak tradycyjny papieros tytoniowy i e-papieros. Wykazano, że IQOS w sposób bardzo podobny do dymu papierosowego i aerozolu z elektronicznego papierosa, może zwiększać stany zapalne, ryzyko infekcji oraz wpływać na przebudowę dróg oddechowych użytkowników tych urządzeń. Jednak należy przeprowadzić dalsze badania kliniczne oceniające wpływ IQOS na organizmy żywe, aby zweryfikować te nowatorskie odkrycia oparte na modelach in vitro.
Zapamiętaj: IQOS to rodzaj hybrydy pomiędzy e - papierosem, a tradycyjnymi papierosami.
Badania przeprowadzone w 2018 roku przez naukowców z Grecji i Stanów Zjednoczonych wykazały, że IQOS emituje niższe poziomy związków karbonylowych niż papieros tytoniowy, ale wyższe niż e-papieros. Do tej grupy związków chemicznych należy np. formaldehyd, aldehyd octowy i akroleina. Należą one do najbardziej toksycznych związków emitowanych w dymie tytoniowym. Odpowiedzialne są one za powodowanie między innymi chorób układu oddechowego, układu krążenia i rozwój procesów nowotworowych. Głównym źródłem związków karbonylowych w dymie tytoniowym są węglowodany występujące naturalnie w tytoniu i dodawane przez producentów jako środki aromatyzujące. Z dostępnych badań wynika, że IQOS prawdopodobnie wytwarza mniej substancji toksycznych niż zwykłe papierosy jednak nie można jednoznacznie powiedzieć, że jest to wyrób bezpieczny dla zdrowia. Należ zaznaczyć również, że jest to urządzenie stosunkowo nowe. Miną lata, zanim poznamy dokładnie jego szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi.
Dla kogo IQOS?
Produkt IQOS jest przeznaczony dla osób powyżej 18 roku życia. Jak już wiemy urządzenie IQOS wykorzystuje wkłady zawierające tytoń. W Polsce obowiązuje Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. W artykule 6 jest napisane, że zabrania się udostępniania wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18.
Czy IQOS uzależnia?
Działanie IQOS polega na podgrzewaniu wkładów tytoniowych zawierających nikotynę. Jest to substancja silnie uzależniająca. Warto wspomnieć, że występuje ona również w zwykłych papierosach jak i e-liquidach wykorzystywanych w e-papierosach. Mają one zatem taki sam potencjał uzależniający.
Czy wiesz że: w dniu 7 lipca 2020 r. Agencja Żywności i Leków (FDA) częściowo zatwierdziła wniosek Philip Morris International (PMI) o oznaczenie IQOS jako produktu tytoniowego o zmodyfikowanym ryzyku? Jest to używane w Stanach Zjednoczonych prawne określenie produktów, które stwarzają mniejsze zagrożenie dla zdrowia indywidualnych użytkowników jak i całej populacji w porównaniu z istniejącymi na rynku produktami tytoniowymi. FDA stwierdziła, że dane przedstawione przez PMI wykazały, że IQOS może zmniejszyć narażenie na szkodliwe substancje, ale nie zgodziła się ze stwierdzeniem, że IQOS zmniejsza ryzyko chorób i śmierci w porównaniu z paleniem papierosów, a zatem nie spełnia powyższego standardu „modyfikacji ryzyka ”.
Ile kosztuje IQOS?
Koszt IQOS waha się od 150 do 280 zł w zależności od modelu. Najnowszy posiada funkcję podgrzewania dwóch wkładów tytoniowych od razu po sobie bez konieczności ładowania podgrzewacza pomiędzy nimi. Jednak jest to cena samego urządzenia. Należy dokupić do niego dodatkowo wkłady tytoniowe. Jedna paczka zawiera 20 sztuk i kosztuje około 14 zł.
Możemy powiedzieć, że IQOS to rodzaj hybrydy pomiędzy e – papierosem, a tradycyjnymi papierosami. Są one wyposażone w urządzenie podgrzewające bez zjawiska spalania w celu wytworzenia aerozolu, a podgrzewana substancja nie jest płynem, ale prawdziwym tytoniem. IQOS został stworzony jako alternatywne rozwiązanie dla palaczy zwykłych papierosów. Jednak biorąc pod uwagę dostępność skutecznych metod np. farmakologicznych, które pomagają rzucić palenie ważne jest, aby palacze podejmowali świadome decyzje, analizując dostępne badania na temat IQOS i zastanowili się, czy na pewno jest on mniej szkodliwy niż inne produkty tytoniowe.