Kręgosłup jest istotnym elementem ludzkiego ciała. Stanowi podporę dla całego organizmu i ochronę dla rdzenia kręgowego. Dodatkowo umożliwia ruchy całego ciała. W zakresie kręgosłupa mogą wystąpić różnego rodzaju patologie, które mogą mieć znaczący wpływ na jakość życia. Jednym z rodzajów defektów dotyczących kręgów w tej strukturze jest kręgoszczelina. Jakie są jej objawy, przyczyny i sposoby leczenia?
Co to jest kręgoszczelina?
Kręgoszczelina jest jednostronnym lub obustronnym złamaniem przeciążeniowym w okolicy Pars interarticularis, czyli tzw. części międzywyrostkowej kręgu. Najczęściej powstaje w wyniku powtarzających się urazów u młodzieży, ponieważ mają jeszcze rosnącą, niedojrzałą architekturę szkieletową. Kręgoszczelina dotyczy najczęściej piątego lub czwartego kręgu lędźwiowego. Defekt ten występuje częściej u młodzieży uprawiającej sport, w którym występuje obciążenie i przeprost kręgosłupa lędźwiowego z rotacją. Do tych aktywności możemy zaliczyć np. gimnastykę, taniec, sztuki walki czy pływanie motylkiem lub stylem klasycznym. Średni wiek rozpoznania to 15 lat.
Ryc.1 Część międzywyrostkowa Pars interarticularis
Jakie są objawy kręgoszczeliny?
Kręgoszczelina w większości przypadków jest bezobjawowa. Około 10% dotkniętych nią osób wykazuje objawy w postaci nawracającego bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa, który nasila się wraz z aktywnością fizyczną. Dodatkowo mogą wystąpić skurcze mięśni lub ból czy sztywność dolnej części pleców.
Jakie są przyczyny kręgoszczeliny?
Przyczyna kręgoszczeliny w literaturze nie jest jasno określona. Większość uważa, że jest to spowodowane genetyczną słabością części międzywyrostkowej. Kręgoszczelina może powstać również w wyniku złamania przeciążeniowego spowodowanego przeprostem pleców (jak np. w gimnastyce i piłce nożnej). Z kolei najczęstszą przyczyną u dorosłych jest zwyrodnieniowe zapalenie stawów.
Jak przebiega leczenie kręgoszczeliny?
Większość pacjentów z kręgoszczeliną, w tym sportowców, można leczyć zachowawczo. Stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, fizjoterapię czy odpowiednio dobrane ćwiczenia. Pacjenci bezobjawowi, u których tę patologię wykryto przypadkowo w badaniu obrazowym, mogą utrzymać obecny poziom aktywności fizycznej bez żadnych jej ograniczeń.
Zapamiętaj: Kręgoszczelina w większości przypadków jest bezobjawowa.
Interwencja chirurgiczna będzie zalecana tylko wtedy, gdy kręgoszczelina powoduje silny ucisk nerwów, nieuleczalny ból lub jest przyczyną postępujących patologii w zakresie struktur nerwowych.
Na czym polega rehabilitacja kręgoszczeliny?
Rehabilitacja kręgosłupa lędźwiowego stanowi istotną rolę w leczeniu dolegliwości związanych z kręgoszczeliną. Koncentruje się ona na wzmocnieniu mięśni kręgosłupa i brzucha. Regularne ćwiczenia mogą sprawić, że ból będzie mniej odczuwalny. Warto jednak pamiętać, że przed rozpoczęciem ćwiczeń należy skonsultować się z lekarzem i fizjoterapeutą, aby były one odpowiednio dobrane do stanu kręgosłupa.
Czy wiesz że: częstość występowania tej choroby wynosi 4% do 6 roku życia i 6% do 14 roku życia?
Rokowanie u pacjentów z kręgoszczeliną zwykle jest bardzo dobre. Osoby bezobjawowe nie wymagają specjalnego leczenia ani modyfikacji czynności życia codziennego czy aktywności sportowej. Nawet pacjenci z objawową kręgoszczeliną zwykle mają bardzo korzystne rokowanie, co potwierdziła publikacja naukowców ze Stanów Zjednoczonych z 2018 roku, która wykazała, że 92% dorastających sportowców było w stanie powrócić do zawodów, gdy byli oni leczeni zachowawczo.