Coraz więcej ludzi uprawia sport, nie tylko zawodowo, ale również amatorsko. Trenujemy, aby poprawić swoją kondycję i stan zdrowia, a czasem także rywalizować w różnych imprezach sportowych. Treningi niosą jednak za sobą ryzyko kontuzji. W takim przypadku może nam pomóc lekarz medycyny sportowej. Sprawdź czym się zajmuje i w jakim przypadku warto zgłosić się do tego typu specjalisty.
Co to jest medycyna sportowa?
Medycyna sportowa to dziedzina wiedzy medycznej zajmująca się aktywnością fizyczną. Obejmuje wszystkie procesy, które zachodzą w ludzkim organizmie pod wpływem wysiłku fizycznego lub jego braku. Co ważne, specjaliści medycyny sportowej nie zajmują się tylko zawodowymi atletami, ale obejmują również opieką medyczną osoby aktywne ruchowo, jak i te, które musiały z niej zrezygnować. Do ich zadań należy ocena aktywności fizycznej, planowanie rehabilitacji, ustalanie optymalnych diet i leczenie kontuzji osób aktywnych fizycznie i sportowców zawodowych.
Zadania lekarza sportowego obejmują:
- kwalifikowanie do uprawiania danej dyscypliny sportu po wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań,
- wykonywanie badań okresowych sportowców mające na celu sprawdzenie wydolności i wykrycie zmian, które zaszły w organizmie pod wpływem uprawiania sportu,
- leczenie oraz zapobieganie kontuzjom i urazom,
- rehabilitację pourazową,
- zmiany w treningach i dietach sportowców w celu ich optymalizacji,
- walkę ze stosowaniem niedozwolonych środków farmakologicznych przez sportowców (dopingu wydolnościowego).
Kiedy udać się do lekarza medycyny sportowej?
Do lekarza medycyny sportowej można udać się prywatnie lub w ramach NFZ po otrzymaniu skierowania od lekarza medycyny rodzinnej. Należy pamiętać, że nie zajmuje się on jedynie diagnozowaniem i leczeniem kontuzji, ale także opieką nad osobami stale aktywnymi fizycznie, jak również tymi, którzy przygodę ze sportem chcą rozpocząć.
Czy wiesz że: doping wydolnościowy to sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej zawodnika metodami wykraczającymi poza normalny trening? Doping dzielimy na farmakologiczny, genetyczny i fizjologiczny.
Do lekarza tej specjalizacji należy się udać, aby wykluczyć przeciwwskazania do uprawiania danej dyscypliny, a także uzyskać kwalifikację do uprawiania poszczególnych sportów. Wizytę w gabinecie lekarza medycyny sportowej powinni rozważyć rodzice dzieci, które biorą udział w zawodach sportowych, aby sprawdzić czy rodzaj wykonywanych ćwiczeń i częstotliwość treningów dostosowana jest do wydolności młodego organizmu.
Jakie badania zleca lekarz medycyny sportowej?
Konsultacja u lekarza medycyny sportowej obejmuje ocenę układu ruchu, układu oddechowego oraz układu sercowo-naczyniowego. Później lekarz może zlecić wiele różnych badań, aby sprawdzić czy organizm zdolny jest do uprawiania danej dyscypliny sportu. Celem panelu badań zlecanego przez specjalistę medycyny sportowej jest wykluczenie chorób, które mogą być przeciwwskazaniem do treningów siłowych i wytrzymałościowych. Najczęściej zlecane badania dla zawodowców, jak i amatorów to:
- EKG i próba wysiłkowa – pozwalają ocenić stan układu krwionośnego, a także sprawdzić jak reaguje na wysiłek fizyczny.
- Morfologia – ocenia parametry składników krwi, dzięki temu można ustalić, czy w organizmie nie toczy się w danej chwili proces zapalny, a także wykryć niedobory pierwiastków czy anemię.
- Badanie moczu – pozwalają wykryć nieprawidłowości w składzie moczu, które mogą świadczyć o nieprawidłowej pracy nerek, które są bardzo aktywnymi narządami podczas wysiłku.
- Badanie poziomu glukozy we krwi – wahania poziomu glukozy mogą stanowić duże zagrożenie dla zdrowia sportowca, ponieważ glukoza to główne paliwo energetyczne dla organizmu.
- Badanie ogólne – wywiad lekarski, osłuchiwanie płuc i serca, badanie odruchów neurologicznych, a także ocena stanu układu kostnego, skóry i jamy ustnej. Przeprowadzenie tych badań umożliwia wykluczenie wielu chorób i ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Jak często chodzić do lekarza medycyny sportowej?
W przypadku amatorów jest to kwestia bardzo indywidualna, a jeśli chodzi o sportowców zawodowych częstotliwość wykonywania badań przez lekarza medycyny sportowej określa ustawa (w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń).
Zapamiętaj: Medycyna sportowa to interdyscyplinarna dziedzina, która pomaga osobom podejmującym aktywność fizyczną (zarówno amatorsko, jak i profesjonalnie), zajmując się ich zdrowiem oraz kondycją.
Badania dla sportowców dzielimy na wstępne (np. badanie EKG, badanie ogólne moczu, badanie OB, morfologia ogólna), które powinny być wykonywane przed rozpoczęciem uprawiania sportu zawodowego, są niezbędne, aby uzyskać licencję zawodnika oraz badania kontrolne – okresowe, po uzyskaniu licencji (np. antropometria, badanie laryngologiczne i okulistyczne).
Podsumowując, lekarz medycyny sportowej to specjalista, którego zadaniem jest sprawowanie opieki medycznej nad człowiekiem aktywnym ruchowo. Zajmuje się nie tylko zawodnikami sportowymi, ale także wszystkimi osobami, które są aktywne fizycznie.