Psy są zwierzętami domowymi od ponad 14 wieków. Wiele badań potwierdziło ich cenną rolę w życiu człowieka. Dowody wskazują, że posiadanie zwierzaka może zwiększyć aktywność fizyczną właścicieli, a tym samym obniżyć poziom cholesterolu w surowicy i dzięki temu zmniejszyć liczbę incydentów sercowo-naczyniowych np. zawału serca. Ponadto inne badania wykazały, że osoby posiadające zwierzęta domowe rzadziej cierpią na depresję. Właściciele psów często obawiają się chorób zakaźnych, którymi mogą być one zarażone. Oczywiście szczególnie narażone są dzieci i osoby z obniżoną odpornością. Jedną z jednostek chorobowych, która dotyka psy jest parwowiroza. Czy człowiek może się nią zarazić?
Co to jest parwowiroza?
Parwowiroza jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych u psów. W szczególności dotyczy młodych szczeniąt, gdy maleje u nich poziom przeciwciał odmatczynych, a te po podaniu szczepionki jeszcze się nie wytworzyły. Śmiertelność psów jest wysoka. Szybka i rzetelna diagnoza jest niezbędna z dwóch powodów. Z jednej strony, aby szybko zidentyfikować chore szczenięta i poddać je intensywnej terapii, a drugiej strony zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa. Parwowiroza w postaci epidemii po raz pierwszy rozwinęła się w latach 70. XX wieku, zabijając tysiące psów, zanim stworzono skuteczną szczepionkę. W dzisiejszych czasach lekarze weterynarii zgłaszają ogniska choroby głównie w obiektach, gdzie występuje duża liczba tych zwierząt np. w hodowlach czy schroniskach.
Jakie są przyczyny parwowirozy?
Przyczyną parwowirozy jest parwowirus psi Canine parvovirus (CPV) należący do rodziny Parvoviridae. Wirus ten jest odporny na wiele popularnych detergentów i środków dezynfekujących. Co więcej, może on utrzymywać się w pomieszczeniu w temperaturze pokojowej przez kilka tygodni. Na zewnątrz, chroniony przed działaniem promieni słonecznych i wysuszeniem, utrzymuje się przez wiele miesięcy. Bardzo ważny jest fakt, że człowiek nie może się zakazić parwowirusem psim. Dla ludzi charakterystyczna jest choroba wywoływana przez innego wirusa należącego do rodziny Parvoviridae – parwowirusa B19. Powoduje on rumień zakaźny. Warto wspomnieć, że parwowirus B19 atakuje młode czerwone krwinki, czyli retikulocyty i jest przez to szczególnie niebezpieczny m.in. dla osób z ciężką niedokrwistością i kobiet w ciąży.
Jakie są objawy parwowirozy?
Kliniczne objawy parwowirozy zwykle pojawiają się w ciągu 3–7 dni od zakażenia. Początkowe objawy kliniczne mogą być niespecyficzne. Pies szybko się męczy, pojawia się gorączka. Symptomy rozwijają się, aż do wymiotów i krwistej biegunki o różnym stopniu nasilenia w ciągu 24-48 godzin. Należy pamiętać, że może to doprowadzić do odwodnienia, gdyż wydalane są wtedy z organizmu elektrolity i woda.
Zapamiętaj: Leczenie parwowirozy u psów polega na stosowaniu środków przeciwbiegunkowych i przeciwwymiotnych.
Co ciekawe w przeciwieństwie do Canine parvovirus, parwowirus B19 atakujący człowieka nie wywołuje objawów jelitowych. Typowe symptomy zakażenia parwowirusem B19 obejmują łagodne niespecyficzne zwiastuny, do których zalicza się gorączkę (15-30% pacjentów), złe samopoczucie, bóle głowy, bóle mięśni, nudności czy wyciek z nosa. Zwykle rozpoczynają się 5-7 dni od zakażenia, a ustępują w ciągu 2-3 dni. Około tygodnia później na policzkach pojawia się jaskrawo czerwona wysypka plamkowa. Następnie 1-4 dni później rozwijają się rozlane plamisto-grudkowe zmiany na ciele, które ustępują przechodząc w koronkową wysypkę rumieniową.
Jak można zakazić się parwowirusem?
Do zakażenia dochodzi bezpośrednio przez kontakt z odchodami zawierającymi wirusy lub pośrednio przez kontakt ze skażonymi przedmiotami. Canine parvovirus infekuje i niszczy szybko dzielące się komórki nabłonka jelita cienkiego, co skutkuje ich martwicą, zanikiem kosmków oraz upośledzeniem zdolności wchłaniania. Natomiast parwowirusem B19, który występuje tylko u ludzi można zakazić poprzez transmisję z matki na dziecko w czasie ciąży, a także drogą kropelkową i krwiopochodną w trakcie ekspozycji na krew.
Zakażenie parwowirusem w ciąży
Parwowirus B19 jest szeroko rozpowszechnioną infekcją, która może dotyczyć 1-5% kobiet w prawidłowo rozwijającej się ciąży. Ryzyko niekorzystnych skutków dla płodu jest większe, jeśli zakażenie matki wystąpi w pierwszych dwóch trymestrach ciąży. Chociaż istnieje kilka doniesień o poważnych wadach wrodzonych dzieci matek zakażonych parwowirusem to ostatecznie nie stwierdzono, aby wirus był istotnym teratogenem. Parwowirus B19 może natomiast doprowadzić do obrzęku płodu, zwłaszcza gdy zakażenie występuje przed 20. tygodniem ciąży. Ryzyko tego powikłania wynosi od 0-24%. Dodatkowo u dziecka istnieje ryzyko rozwoju wrodzonej anemii, a nawet śmierci wewnątrzmacicznej.
Diagnostyka parwowirozy
Parwowirozę należy podejrzewać u każdego młodego, nieszczepionego psa z wyżej wymienionymi objawami klinicznymi. Oczywiście należy się wtedy udać ze swoim pupilem do weterynarza. Jeśli chodzi o zakażenie parwowirusem B19 u ludzi, to wykrywa się je, wykonując badania laboratoryjne z krwi. Oznacza się poziom przeciwciał przeciwko parwowirusowi B19 immunoglobulinę M (IgM) oraz G (IgG). Podwyższony poziom IgM świadczy o świeżym zakażeniu, a IgG o chorobie przebytej w przeszłości. Co ciekawe, większość pacjentów z zakażeniem parwowirusem B19 nie wymaga badań laboratoryjnych, ponieważ objawy są łagodne, a choroba ustępuje w ciągu 5-7 dni.
Szczególnie ważne są one dla kobiet w ciąży, która była narażona na tego wirusa:
- Pozytywne wyniki IgG i negatywne IgM wskazują na przebyte zakażenie (brak ryzyka dla płodu).
- Pozytywne wyniki IgG i IgM wskazują na zakażenie w ciągu ostatnich 7-120 dni (możliwe ryzyko dla płodu).
- Negatywne wyniki IgG i dodatnie IgM wskazują na ostrą infekcję (większe ryzyko dla płodu).
Na czym polega leczenie parwowirozy?
Leczenie parwowirozy u psów polega na stosowaniu środków przeciwbiegunkowych i przeciwwymiotnych. Dodatkowo ważna jest płynoterapia, aby zapobiec odwodnieniu.
Podstawowym postępowaniem w przypadku zakażenia parwowirusem B19 w ciąży jest ocena dobrostanu płodu głównie za pomocą USG. W razie potrzeby należy wykonać transfuzję wewnątrzmaciczną poprzez żyłę pępowinową. Jeśli termin porodu jest blisko, a płód jest donoszony, należy rozważyć wcześniejsze rozwiązanie ciąży.
Ile trwa parwowiroza?
Leczenie parwowirozy może trwać od kilku do kilkunastu tygodni, oczywiście w zależności od ciężkości choroby. Natomiast wirus jest wydalany z kałem zarażonych psów w ciągu 4–5 dni po ekspozycji. Często jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych, przez cały okres choroby i około 10 dni po wyzdrowieniu.
Czy wiesz że: dostępne są szczepienia przeciwko parwowirozie dla szczeniąt w 6-8 tygodniu życia, a następnie podawane są co 2-4 tygodni, aż do ukończenia 16 tygodnia życia?
Parwowiroza jest niebezpieczną chorobą, głównie dla młodych szczeniąt. Niejednokrotnie może być przyczyną śmierci zwierzęcia pomimo wdrożonego leczenia. Należy jednak wiedzieć, że człowiek nie może się zarazić tą chorobą od psa, a parwowirus B19 powoduje zupełnie inną jednostkę chorobową.