Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety, podczas którego dochodzi do rozwoju nowego życia. Na każdym jej etapie mogą wystąpić pewne nieprawidłowości, które wpływają na wykształcenie się narządów, wzrastanie płodu, a nawet mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu lub poronienia. Oddziały patologii ciąży powstały w celu opieki nad kobietą spodziewającą się dziecka, u której wykryto nieprawidłowości wymagające zdiagnozowania i leczenia. Kiedy ciężarna trafia do szpitala i jak długo zostaje na oddziale patologii ciąży dowiemy się z poniższego artykułu.
Co to jest patologia ciąży?
Patologia ciąży to nieprawidłowości, które rozwijają się w czasie ciąży lub są wynikiem choroby, na którą kobieta leczy się od dawna. Należy je diagnozować i leczyć, ze względu na to, że mogą one zagrażać życiu zarówno matki jak i dziecka. Szacuje się, że u połowy kobiet, które cierpiały na niewydolność serca przed zajściem w ciąże, choroba ta ulega nasileniu, zwykle między 5 a 9 miesiącem ciąży, kiedy serce obciążone jest największym wysiłkiem. Często dochodzi u nich do porodu przedwczesnego.
Kobiety z cukrzycą cierpią na zwiększone ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, infekcji i wielowodzia, czyli nadmiernego płynu owodniowego. Z tego powodu wymagają częstszego monitorowania i odpowiedniego leczenia insuliną, aby zapobiec tym powikłaniom. Infekcje dróg moczowych w czasie ciąży częściej mogą doprowadzić do ostrych stanów takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek. Choroba ta powoduje niszczenie skupisk naczyń włosowatych w nefronach – podstawowych jednostkach strukturalnych i funkcjonalnych nerek prowadząc do niewydolności tych narządów. Z tego powodu ważne jest, aby odpowiednio wcześnie rozpoczynać antybiotykoterapię aby nie doprowadzić groźnych dla życia płodu i matki powikłań.
Nadciśnienie tętnicze w ciąży, któremu często towarzyszy gromadzenie się płynu w tkankach powodującego obrzęki, białkomocz, stanowi poważne zagrożenie zarówno dla kobiety, jak i dla płodu. Nazywamy to stanem przedrzucawkowym. Dochodzi w nim do obniżenia przepływu krwi przez narządy i łożysko co wynika z silnego obkurczenia naczyń. Może to doprowadzić nawet do śmierci matki i płodu. Z tego powodu bardzo ważne jest wczesne jego rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Do innych patologii ciąży możemy zaliczyć:
- Ciążę z konfliktem serologicznym, którego istotą jest tworzenie przez organizm matki przeciwciał, które mają zdolność niszczenia krwinek czerwonych płodu.
- Wady łożyska np. łożysko przodujące, czyli takie, które zagnieżdżone jest w obrębie dolnego odcinka macicy. Pokrywa ono ujście wewnętrzne kanału szyjki macicy lub znajduje się w jego bliskim sąsiedztwie.
- Nieprawidłowe wzrastanie płodu.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi, które mogą mieć znaczący wpływ na przebieg ciąży, porodu i połogu.
- Niewydolność cieśniowo-szyjkowa, czyli bezbolesne i przedwczesne rozwieranie się, a co za tym idzie niezdolność szyjki macicy do utrzymania ciąży do terminu porodu.
- Przedwczesne pęknięcie wód płodowych.
- Nieprawidłowy czas trwania ciąży, do którego zaliczamy zarówno poród przedwczesny jak i ciążę po terminie.
- Poronienie, czyli zakończenie ciąży do 22 tygodnia jej trwania.
Kiedy ciężarna trafia na oddział patologii ciąży?
Kobieta w ciąży może zostać skierowana na oddział patologii ciąży, gdy istnieje potrzeba dalszej diagnostyki, całodobowej opieki i leczenia. Zwykle są to stany, które zagrażają życiu matki i dziecka. Przede wszystkim należą do nich:
- stan przedrzucawkowy, w którym wysokie ciśnienie u matki może zaburzyć łożyskowy przepływ krwi,
- zagrożenie porodem przedwczesnym,
- przenoszenie ciąży, czyli po skończonym 41 tygodniu ciąży
- niewydolność łożyska i zagrażające niedotlenienie płodu,
- leczenie wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu,
- niewydolność szyjki macicy, kiedy konieczne założenie jest szwu szyjkowego, aby zapobiec porodowi przedwczesnemu,
- ciężka niedokrwistość w ciąży,
- badanie i leczenie kobiet w ciąży z ciążą z konfliktem serologiczny,
- każda inna patologia, która wymaga leczenia szpitalnego.
Kobieta w ciąży powinna zgłosić się do lekarza gdy pojawią się niepokojące ją objawy. Silny ból brzucha, przedwczesne skurcze czy krwawienia mogą być zwiastunami patologii, która zagraża życiu płodu jak i matki. Powinna być wtedy jak najszybciej przeprowadzona ocena ciężarnej przez lekarza ginekologa, który wprowadzi odpowiednie leczenie lub zadecyduje o natychmiastowym rozwiązaniu drogą cesarskiego cięcia. Kobiety, które są po raz pierwszy w ciąży pierwsze ruchy płodu odczuwają zwykle w 20 tygodniu ciąży, natomiast u wieloródek ma to miejsce wcześniej – około 18 tygodnia ciąży. Bardzo ważne jest, aby zacząć wtedy obserwować aktywność dziecka w brzuchu i w razie jej spadku powiadomić o tym lekarza. Większość kobiet w ciąży odczuwa więcej niż 10 ruchów płodu w trakcie 12 godzin, dlatego według niektórych zaleceń należy liczyć ruchy, aż do tej liczby. Według innych autorów powinno się je liczyć co najmniej przez godzinę dziennie. Liczba mniejsza niż 3 jest uznana za nieprawidłową. Co ciekawe ocena aktywności ruchowej płodu przez matkę wykazuje dużą zgodność z badaniem ultrasonograficznym i stanowi około 90%.
Jak długo jest się na oddziale patologii ciąży?
Pobyt na oddziale patologii ciąży zależy od powodu z jakiego kobieta trafiła do szpitala. Może on wynosić kilka dni przykładowo jeśli jest konieczność założenia szwu szyjkowego, ale również miesięcy i trwać aż do porodu w przypadku np. łożyska przodującego, które grozi krwotokiem i wymaga natychmiastowego cięcia cesarskiego. Niektóre kobiety z poważnymi chorobami serca pozostają w łóżku w szpitalu przez cały okres ciąży, dzięki czemu minimalizują skutki niewydolności serca.
Jakie badania wykonuje się na patologii ciąży?
Na oddziale patologii ciąży monitoruje się stan kobiety i dziecka. Oprócz badania ginekologicznego wykonywane jest także USG płodu, dzięki któremu możemy ocenić m.in. przepływy w tętnicach macicznych i środkowej mózgu, poziom płynu owodniowego, anatomię i masę płodu. Dodatkowo nadzoruje się stan dziecka dzięki kardiotokografii, która wprowadzona została w latach 60. XX wieku. Metoda ta pozwala na monitorowanie częstości serca płodu z jednoczesną rejestracją czynności skurczowej macicy. Dodatkowo można wykonać badania laboratoryjne moczu i krwi matki oceniające morfologię krwi, poziomy hormonów czy parametry krzepnięcia krwi. Zależy to oczywiście od powodu, który spowodował pobyt ciężarnej na oddziale patologii ciąży. W trakcie diagnostyki cukrzycy ciążowej przeprowadza się test diagnostyczny polegający na oznaczeniu glikemii na czczo oraz po 1 i 2 h po wypiciu roztworu 75 g glukozy.
Jak podtrzymuje się ciążę?
Postępowanie prowadzące do przedłużenia czasu trwania ciąży zależy od przyczyny, która może spowodować przedwczesny poród. Ważna jest również terapia chorób współistniejących matki takich jak cukrzyca czy schorzenia tarczycy. Gdy u kobiety stwierdzono niewydolność cieśniowo-szyjkową stosuje się leczenie zabiegowe, które polega na założeniu na szyjkę macicy szwu okrężnego. Zdejmuje się go po donoszeniu ciąży, czyli po ukończeniu 37. tygodnia. Skuteczność szwu wynosi nawet 82-100%.
W przypadku przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego istnieją trzy sposoby:
- Zachowawcze, które obejmuje hospitalizację z ograniczeniem aktywności fizycznej. Należy wtedy obserwować ciężarną, czy nie rozwija się zakażenie wewnątrzmaciczne m. in. poprzez wykonywanie badań oceniających poziom parametrów zapalnych. Oczywiście ocenia się również stan płodu poprzez wykonywanie USG i KTG.
- Aktywne, w którym dodatkowo stosuje się leki hamujące czynność skurczową macicy, dające czas na uzyskanie większej dojrzałości płodu. Glikokortykosteroidy podaje się w celu przyspieszenia rozwoju płuc, co pozwala na zmniejszenie ryzyka groźnych dla życia dziecka powikłań w przypadku porodu przedwczesnego. Oprócz tego stosuje się profilaktyczną antybiotykoterapię, aby zapobiec zakażeniom.
- Inwazyjne, które polega na zakończeniu ciąży. Wskazaniem są najczęściej objawy zagrażającej infekcji wewnątrzmacicznej oraz niedotlenienia płodu.
Co zabrać na oddział patologii ciąży?
Najważniejszą rzeczą o której trzeba pamiętać są wszystkie badania wykonywane w czasie ciąży, a także dodatkowa dokumentacja medyczna jeśli kobieta cierpi na choroby przewlekłe lub przebyła wcześniej hospitalizacje i operacje. Należy spakować również dowód osobisty, kartę ciąży oraz oryginalny wynik grupy krwi jeśli pacjentka posiada. Oprócz tego kobieta powinna zabrać ze sobą:
- Środki higieny osobistej, ręczniki (2 sztuki), kosmetyki, których używa na co dzień,
- Grzebień do włosów, gumkę do włosów,
- Koszule nocne co najmniej 2 sztuki, najlepiej jakby były przystosowane do karmienia piersią,
- Szlafrok,
- Bawełnianą bieliznę,
- Obuwie na zmianę i klapki pod prysznic,
- Wodę mineralną niegazowaną,
- Sztućce, talerzyk, kubek.
Zapamiętaj: Nadciśnienie tętnicze w ciąży, któremu często towarzyszy gromadzenie się płynu w tkankach powodującego obrzęki, białkomocz, stanowi poważne zagrożenie zarówno dla kobiety, jak i dla płodu.
Oczywiście przedmioty które powinno się zabrać zależą od tego ile czasu będzie trwał pobyt na oddziale patologii ciąży. Dodatkowo jeśli kobieta przygotowywana będzie do porodu należy zabrać rzeczy dla noworodka i te które wykorzysta po rozwiązaniu. Powinno się spakować:
- 3-5 sztuk śpiochów lub pajacyków, body, kaftaniki,
- skarpetki, czapeczki.
Warto pogrupować je zestawami, aby łatwiej było odnaleźć rzeczy w torbie. Dodatkowo niezbędne będą:
- ciepły kocyk,
- rożek,
- ręcznik dla maluszka,
- paczkę pampersów, chusteczki nawilżane,
- kosmetyki do pielęgnacji noworodka,
- pieluszki tetrowe,
- majtki poporodowe, duże podpaski higieniczne – bezzapachowe i bawełniane,
- 2 biustonosze do karmienia i wkładki laktacyjne,
- można rozważyć zabranie poduszki do karmienia i laktatora do odciągania pokarmu,
- butelka z anatomicznym smoczkiem jeśli okazałoby się, że są problemy z laktacją.
Czy wiesz że: choroby serca są pierwszą przyczyną zgonów matek wśród zaburzeń towarzyszących ciąży i czwartą - po krwotoku, stanie przedrzucawkowym i infekcji - przyczyną wszystkich zgonów matek?
Podsumowując, patologia ciąży to nieprawidłowości, które potencjalnie mogą zagrażać zdrowiu i życiu zarówno kobiety jak i rozwijającemu się w niej dziecku. Wiele z nich może zostać subiektywnie odbieranych przez ciężarne, co zwiększa szanse na ich wczesną diagnozę i odpowiednie leczenie, zanim wystąpią powikłania. Należy także pamiętać o badaniach prowadzonych w czasie ciąży, które również mają na celu sprawdzenie dobrostanu matki i dziecka. W niektórych przypadkach, kiedy istnieje duże ryzyko powikłań to może okazać się niezbędna hospitalizacja, która najczęściej pozwoli na bezpieczne dokończenie ciąży. Jak już wcześniej wspomniałam, czas pobytu na oddziale patologii ciąży może się różnić, w zależności od powodu, przez który kobieta została na niego przyjęta.