Schorzenie to zostało po raz pierwszy opisane w 1880 roku przez francuskiego neurologa, Julesa Cotarda. Na swoim wykładzie zaprezentował on przypadek pacjentki cierpiącej na ten syndrom. Twierdziła ona, że jest nieśmiertelna na skutek kary wymierzonej przez Boga. Była także przekonana, że od wielu lat pękają jej plecy i że nie posiada narządów wewnętrznych, a jej ciało składa się jedynie ze skóry i kości. Ponadto nie odczuwała żadnego bólu, co potwierdzono wbijaniem w jej ciało metalowych szpilek. Choć od tych wydarzeń minęło ponad 100 lat, zespół Cotarda do dziś nie został do końca poznany i pozostaje owiany tajemnicą.
Co to jest zespół Cotarda?
Zespół Cotarda, czyli inaczej “złudzenie negacji”, jest to zaburzenie psychiatryczne polegające na iluzorycznym przekonaniu o własnej śmierci lub braku narządów wewnętrznych. Jest to niezwykle rzadka jednostka chorobowa, jak dotąd odnotowano zaledwie kilkadziesiąt przypadków na całym świecie. Średnia wieku pacjentów z zespołem Cotarda wynosi około 50 lat.
Wyróżnia się 3 postacie choroby:
- postać ze współistniejącą depresją i halucynacjami;
- postać bez depresji, z zaburzeniami hipochondrycznymi – zespół Cotarda I;
- ze współistniejącą depresją, stanami lękowymi i przeświadczeniem o nieśmiertelności – zespół Cotarda II.
Objawy zespołu Cotarda
Do najczęstszych objawów zespołu Cotarda należą urojenia nihilistyczne – przekonanie, że sam chory, fragment jego ciała lub wręcz cały świat nie istnieje. Chorzy często wypowiadają słowa takie jak:
- “Wszystko się we mnie wypaliło”,
- “Gniję od środka” ,
- “Moje serce nie pracuje, przestało bić”;
Zapamiętaj: Zespół Cotarda, to inaczej syndrom chodzącego trupa.
*urojenia – zaburzenia treści myślenia, którym towarzyszy silne poczucie oczywistości. Pacjent jest przekonany o ich prawdziwości i nie koryguje swoich sądów nawet wówczas, gdy istnieją dowody na to, że są fałszywe np. chory jest przekonany, że jest podsłuchiwany i śledzony przez jakąś grupę przestępczą, która zagraża jego życiu.
- urojenia o treści absurdalnej – chory ma poczucie, że jego narządy wewnętrzne uległy znacznemu zmniejszeniu, aż do mikroskopijnych rozmiarów;
- depresja;
- poczucie winy, lęk, niepokój;
- urojenia hipochondryczne- przekonanie o ciężkiej chorobie;
- przeświadczenie o własnej nieśmiertelności- chorzy wierzą, że nic nie może ich zabić, bo już są martwi;
- zaniedbania higieniczne oraz brak przyjmowania pokarmów- pacjenci uważają, że nie muszą o siebie dbać ani jeść, skoro już nie żyją;
- halucynacje – inaczej omamy, są to spostrzeżenia nieistniejących w rzeczywistości przedmiotów, którym towarzyszy przekonanie, że przedmiot naprawdę istnieje. Spostrzeżenia te powstają bez udziału bodźca działającego na narząd zmysłu np. pacjent jest sam w mieszkaniu i słyszy głos z tyłu głowy komentujący jego zachowanie. Na tej podstawie wyciąga wniosek, że jest to głos szatana, którego musi się słuchać.
Przyczyny zespołu Cotarda
Przyczyny występowania zespołu Cotarda nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Podejrzewa się, że u większości pacjentów występują nieprawidłowości strukturalne w obrębie mózgu, zwłaszcza w płatach czołowych i skroniowych. Zespół Cotarda może rozwinąć się wtórnie w przebiegu wielu jednostek chorobowych, takich jak:
- schizofrenia;
- choroba afektywna dwubiegunowa;
- ciężka depresja;
- udar mózgu;
- stwardnienie rozsiane;
- AIDS;
- choroba Parkinsona.
Infekcje, zwiększając ryzyko rozwoju schizofrenii, pośrednio mogą także mieć wpływ na wyindukowanie zespołu Cotarda.
Leczenie zespołu Cotarda
Pomimo, że zespół Cotarda występuje bardzo rzadko, jest on związany z dużym ryzykiem popełnienia samobójstwa, dlatego leczenie należy wdrożyć możliwie jak najwcześniej. Kluczowa jest trafnie postawiona diagnoza, która w tym przypadku przysparza trudności, ze względu na wspólne objawy z innymi jednostkami chorobowymi np. depresją.
Do form leczenia należą:
- elektrowstrząsy – szczególnie skuteczne przy nasilonych objawach depresyjnych oraz jako podtrzymanie po farmakoterapii lub w przypadku lekooporności;
- farmakoterapia – stosuje się leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne;
- psychoterapia.
Rokowanie zależne jest od wyjściowej przyczyny, będącej podłożem wystąpienia zespołu Cotarda.
Czy wiesz że: choroba ta może wystąpić jako efekt uboczny zażywania leku stosowanego w zakażeniu wirusem opryszczki- acyklowiru?
Zespół Cotarda jest to bardzo rzadkie zaburzenie psychiatryczne, polegające na przeświadczeniu o własnej śmierci i zaniku narządów wewnętrznych. Po raz pierwszy zostało opisane w 1880 roku przez francuskiego neurologa Julesa Cotarda. Wśród dominujących objawów wyróżnia się urojenia nihilistyczne, lęk, niepokój, przekonanie o nieśmiertelności oraz halucynacje. Przyczyny powstawania zespołu nie zostały jednoznacznie zidentyfikowane, ale towarzyszy on wielu innym chorobom,takim jak depresja, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa czy stwardnienie rozsiane. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych, elektrowstrząsów oraz psychoterapii.