SIBO to przerost bakteryjny jelita cienkiego. Jest to zaburzenie żołądkowo- jelitowe dotykające ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się przerostem bakterii w jelicie cienkim, które zwykle występują w okrężnicy. Kolonizacji bakteryjnej zapobiegają mechanizmy takie jak: kwaśny sok żołądkowy, enzymy trzustkowe, żółć, zastawka krętniczo- kątnicza oraz perystaltyka jelit. Objawy rozrostu bakteryjnego nie są specyficzne i obejmują: biegunkę, wzdęcia, uczucie pełności w żołądku, zmniejszenie masy ciała, gazy, zespół złego wchłaniania, niedokrwistość oraz niedobory (głównie witaminy B12 i żelaza). SIBO diagnozuje się za pomocą testu oddechowego z glukozą lub laktulozą oraz leczy antybiotykami i odpowiednią dietą.
Co to jest dieta w SIBO?
Dieta w SIBO ma za zadanie zmniejszyć dokuczliwe objawy oraz poprawić jakość życia chorego. Najczęściej zalecanym sposobem odżywiania w przeroście bakteryjnym jest dieta FODMAP. Jest to dieta o małej zawartości fermentujących di-, oligo-, monosacharydów oraz polioli. Są to węglowodany, które mają wysokie ciśnienie osmotyczne, łatwo fermentują w przewodzie pokarmowym oraz są słabo wchłaniane. Do tych cukrów zalicza się: fruktany, fruktozę, laktozę, galaktany oraz alkohole cukrowe (mannitol, sorbitol, ksylitol). Dieta zawierająca duże ilości powyższych substancji może skutkować podrażnieniem jelit, wzdęciami, gazami oraz nieprawidłowym trawieniem.
| Grupa produktów | Mała ilość FODMAP |
|---|---|
| Warzywa | marchew, ogórki, papryka, seler, pomidory, bakłażan, kukurydza, bataty, szczypiorek, dynia, sałata |
| Owoce | kiwi, banany, mandary ki, cytryny, borówki, truskawki, ananas, grapefruity, winogrona |
| Mleko i jego przetwory | sery żółte, mozzarella, ser camembert i brie, mleko migdałowe i ryżowe, margaryna, masło orzechowe i zwykłe masło |
| Produkty zbożowe | pieczywo bez glutenu, chleb orkiszowy na zakwasie, płatki ryżowe i owsiane, mąka owsiana, ryż, makaron bez glutenu |
| Źródło białka | mięso, jaja, ryby, tofu |
| Orzechy i nasiona | migdały, orzechy włoskie, pekan, pini, pestki dyni i słonecznika, sezam |
| Inne | cukier stołowy, stewia, aspartam i syrop klonowy |
Jakie znaczenie ma żywienie w SIBO?
Odpowiednie odżywianie jest kluczowe w przeroście bakteryjnym jelita cienkiego. Nieprawidłowy dobór produktów oraz żywność zasobna w łatwo fermentujące węglowodany będzie nasilać objawy SIBO. Żywność bogata w FODMAP dostaje się do jelit w niezmienionej formie i prowadzi do gromadzenia płynów w ich świetle. Dzieje się tak w wyniku wysokiego ciśnienia osmotycznego, co prowadzi do przyspieszenia perystaltyki (ruchu) jelit. Po przedostaniu się do jelita grubego, następuje fermentacja bakteryjna i uwolnienie dużych ilości dwutlenku węgla, metanu, siarkowodoru i wodoru. Te procesy skutkują wystąpieniem dokuczliwych objawów SIBO, takich jak: wzdęcia, gazy, przelewania w jamie brzusznej, zaparcia lub biegunki.
Czy wiesz że: odpowiednio dobrane szczepy probiotyczne mogą skutecznie wspomóc farmakologiczne i dietetyczne leczenie SIBO?
Co jeść przy SIBO?
Dieta FODMAP nie jest sposobem odżywiania, który może być stosowany do końca życia. Składa się ona z dwóch etapów. W pierwszej fazie należy wyeliminować produkty bogate w FODMAP na okres 6-8 tygodni. Po tym czasie, przechodzi się do drugiego etapu, który polega na stopniowym wprowadzaniu produktów zasobnych w FODMAP. W tej fazie (trwającej 8-12 tygodni) kluczowe jest obserwowanie osobniczych reakcji na wprowadzone pokarmy. Po tym czasie należy dostosować dietę do występujących dolegliwości i na stałe ograniczyć lub wykluczyć produkty je nasilające. Najlepiej zrobić to pod okiem lekarza i dietetyka. W poniższej tabeli przedstawiono produkty o małej zawartości łatwo fermentujących węglowodanów, które należy spożywać cierpiąc na SIBO.
Zapamiętaj: Dieta FODMAP jest również stosowana w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS).
Czego unikać przy SIBO?
W SIBO bardzo ważne jest, aby unikać żywności bogatej w łatwo fermentujące węglowodany. Są one wyszczególnione w poniższej tabeli.
| Grupa produktów | Duża ilość FODMAP |
|---|---|
| Warzywa | cebula, karczochy, szparagi, kalafior, czosnek, kapusta, grzyby, por, zielony groszek, koper włoski, brukselka |
| Owoce | gruszka, jabłko, mango, brzoskwinia, arbuz, nektarynka, śliwki, morele, owoce suszone |
| Mleko i jego przetwory | twaróg, ricotta, mascarpone, jogurty, maślanka, mleko, bita i kwaśna śmietana, mleko sojowe |
| Produkty zbożowe | produkty z pszenicy i żyta, płatki śniadaniowe pszenne, makaron i pieczywo pszenne |
| Źródła białka | rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, soja, fasola) |
| Orzechy i nasiona | pistacje i orzechy nerkowca |
| Inne | miód, syrop glukozowo-fruktozowy i syrop z agawy, słodziki (mannitol, sorbitol, ksylitol) |
Bardzo istotne jest, aby dokładnie sprawdzać skład kupowanych produktów. Bardzo często są one zasobne w substancje nasilające objawy SIBO, takie jak: sorbitol, mannitol, maltitiol, ksylitol, laktozę czy syrop glukozowo- fruktozowy. Jest to szczególnie ważne, bo nawet niewielkie ilości niewskazanych produktów mogą spowodować nasilenie dolegliwości.
Przykładowy jadłospis diety w SIBO
- Śniadanie
Chleb orkiszowy na zakwasie z masłem, polędwicą z indyka, sałatą, pomidorem i ogórkiem - II śniadanie
Płatki owsiane z mlekiem migdałowym z borówkami, truskawkami i dodatkiem masła orzechowego i syropu klonowego - Obiad
Zupa pomidorowa z ryżem i pestkami dyni
Bataty faszerowane mielonym mięsem z indyka/ kurczaka z dodatkiem mozzarelli
Surówka z marchewki - Podwieczorek
Koktajl z mlekiem ryżowym, bananem, kiwi i orzechami włoskimi - Kolacja
Jajecznica smażona na małej ilości masła z dodatkiem papryki i szczypiorku
Chleb orkiszowy lub owsiany
Odżywianie w SIBO jest niezwykle istotne i bardzo pomocne przy odpowiedniej antybiotykoterapii. Dzięki ograniczeniu produktów bogatych w FODMAP można zmniejszyć dolegliwości i poprawić jakość życia chorego. Warto również skonsultować się z lekarzem pod kątem odpowiedniej probiotykoterapii po zakończeniu leczenia antybiotykami. Pozwoli to przywrócić i zadbać o odpowiednią mikroflorę jelit, a co się z tym wiąże, poprawić kondycję całego organizmu.