Spożycie olejów roślinnych jest zalecane w codziennej diecie ze względu na ich pozytywny wpływ na organizm. Jednym z bardziej wartościowych olejów, znanym od lat w ziołolecznictwie, jest olej z wiesiołka, ceniony w przemyśle farmaceutycznym oraz kosmetycznym ze względu na szerokie spektrum zastosowania oraz liczne właściwości zdrowotne. Czym jest olej z wiesiołka i jakie korzyści wykazuje jego stosowanie? Czy może być wykorzystywany przez kobiety w ciąży i dzieci?
Co to jest olej z wiesiołka?
Wiesiołek to roślina zielna należąca do rodzaju wiesiołkowatych – Oenothera L. Najczęstszym przedstawicielem Oenothera L. w Polsce jest wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis), z którego nasion otrzymywany jest olej z nasion wiesiołka dwuletniego. Roślina ta rośnie w różnych częściach świata, a cechują ją żółte kwiaty, które kwitną wieczorem. Olej z nasion wiesiołka najczęściej pozyskiwany jest mechaniczną metodą tłoczenia na zimno, uznawaną za naturalną i ekologiczną. Brak obróbki technologicznej skutkuje zachowaniem naturalnych i cennych składników. Warto jednak zawsze upewnić się czy wybrany przez Ciebie olej jest tłoczony na zimno i sprzedawany w ciemnej szklanej butelce.
Właściwości odżywcze oleju z wiesiołka
Mieszanina pozyskiwana z nasion tej rośliny jest źródłem cennych składników. Zawiera głównie alkohole alifatyczne, kwasy tłuszczowe, sterole i polifenole. Zawartość oleju w Oenothera biennis sięga 25% i wartość ta jest uzależniona od wieku nasion, warunków wzrostu rośliny lub jej odmiany. Jest to mieszanina, w której najważniejszą funkcję pełnią kwasy tłuszczowe omega-6, tj. kwas linolowy (LA) (60–80%) i gamma-linolenowy (GLA) (8–14%). Należą one do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Poza kwasami omega-6 w oleju znajdują się także inne związki, m. in. fitosterole, aminokwasy siarkowe, składniki mineralne i witaminy, w tym: cynk, selen, magnez i wit. E.
Właściwości zdrowotne oleju z wiesiołka
Z uwagi na wysoką zawartość dobrze przyswajalnych NNKT oraz fitosteroli olej z wiesiołka wykazuje działanie przeciwzapalne i stanowi nie tylko produkt o wysokiej jakości odżywczej, ale również pełni wiele innych istotnych funkcji. Olej z wiesiołka znajduje zastosowanie w:
- profilaktyce i leczeniu wielu schorzeń dermatologicznych, tj. łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry,
- łagodzeniu dolegliwości kobiecych, tj. ból piersi, zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), menopauza, w tym głównie napady gorąca,
- korzystnym działaniu na profil lipidowy krwi i zapobieganiu chorobie sercowo-naczyniowej.
Korzystne działanie zaobserwowano także w przypadku neuropatii cukrzycowej i cukrzycy ciężarnych, astmy i terapii przeciwnowotworowej. Olej ten wykazał skuteczność także w przebiegu niektórych chorób autoimmunologicznych, tj. zespół Sjögrena i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), w przebiegu których układ odpornościowy niszczy komórki własnego organizmu.
Olej z wiesiołka na twarz
Olej ten wykazuje pozytywny wpływ na stan skóry poprzez zmniejszenie suchości oraz świądu. Korzystny wpływ kwasu gamma-linolenowego na stan skóry wynika z poprawy jej nawilżenia oraz działania przeciwzapalnego, co ogranicza ilość podrażnień, łagodzi stany zapalne, a także spowalnia procesy starzenia. Taki efekt jest przypisywany głównie nienasyconym kwasom tłuszczowym oraz zawartości wit. E.
Olej z wiesiołka na skórę
Olej z wiesiołka może być wykorzystywany w profilaktyce i leczeniu egzemy, trądziku łojotokowego, różowatego, łuszczycy, suchej skóry oraz alergii skórnej. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6, których dobrym źródłem jest olej z wiesiołka, są ważne dla zachowania odpowiedniej kondycji skóry oraz wpływają na poprawę funkcji obronnych skóry przed infekcjami. Ich niedobór prowadzi do zaburzeń syntezy hormonów tkankowych i nieprawidłowego procesu keratynizacji, na skutek czego powstają stany zapalne, sucha, łuszcząca się skóra oraz zaskórniki. Szczególnie brak w organizmie kwasu gamma-linolenowego wywołuje problemy ze skórą, tj. suchość, spadek elastyczności, a także szybsze tworzenie się zmarszczek, pęknięć, ran oraz zanik naturalnej odporności skóry. Niedobory kwasu linolowego prowadzą do zaburzenia funkcji skóry jako bariery ochronnej.
Olej z wiesiołka na włosy
Oprócz skóry, można uzyskać korzyści także ze stosowania oleju z wiesiołka na włosy. Będzie on pomocny szczególnie dla włosów o wysokiej porowatości, pozbawionych blasku i sprężystości. Dzięki swoim właściwościom nawilżającym oraz zawartości składników mineralnych, aminokwasów i fitosteroli może wspomóc odbudowę włosów zniszczonych i przesuszonych.
Olej z wiesiołka na trądzik
Zastosowanie oleju z wiesiołka w przypadku trądziku wydaje się zasadne ze względu na jego przeciwzapalne działanie oraz pozytywny wpływ na skórę. Stosowany zewnętrznie może redukować zapalne zmiany trądzikowe i wypryski, a u chorych z trądzikiem pospolitym leczonych izotretynoiną łagodzić działania niepożądane leku, tj. suchość i towarzyszący jej świąd skóry. Najlepiej jednak skonsultować się z dermatologiem i nie traktować oleju z wiesiołka jako alternatywy leczenia trądziku zamiast leczenia dermatologicznego.
Olej z wiesiołka na płodność
Zauważono, że olej z wiesiołka zwiększa ilość śluzu szyjkowego i reguluje gospodarkę hormonalną, co może mieć wpływ na łatwiejsze zajście w ciążę. W takim celu zaleca się doustne stosowanie oleju od pierwszego dnia cyklu miesiączkowego aż do owulacji. W drugiej fazie cyklu rekomendowane jest odstawienie preparatu ze względu na możliwość wystąpienia mikroskurczów macicy.
Olej z wiesiołka na odchudzanie
Tłuszcze dostarczane z dietą mają wpływ na profil lipidów zawartych w organizmie oraz na lipoproteiny osocza, a także przebieg niektórych szlaków metabolicznych. W badaniach naukowych zauważono redukcję masy ciała na skutek doustnego przyjmowania oleju z nasion wiesiołka. Należy jednak pamiętać, że w celu skutecznego i zdrowego odchudzania optymalne jest połączenie zdrowej diety z regularną aktywnością fizyczną.
Olej z wiesiołka na cholesterol
Olej z wiesiołka wykazuje także korzystny efekt fizjologiczny na gospodarkę cholesterolu, pomagając utrzymać jego prawidłowy poziom we krwi. Co więcej, na skutek jego regularnego spożywania wzrasta stężenie “dobrego” cholesterolu HDL i spada stężenie trójglicerydów we krwi. Suplementacja oleju z wiesiołka może wpływać na wyrównanie stężenia cholesterolu we krwi oraz wspomaganie gospodarki tłuszczowej, co w konsekwencji wpływa na utrzymanie prawidłowego stanu naczyń krwionośnych, zapobiega miażdżycy i chorobom sercowo-naczyniowym.
Jak stosować olej z wiesiołka?
Olej z wiesiołka można stosować w formie kapsułek lub oleju sprzedawanego w ciemnej butelce. W przypadku przyjmowania kapsułek należy postępować zgodnie z zaleceniem producenta. Olej z wiesiołka można nakładać bezpośrednio na skórę i włosy. Można go również łatwo wprowadzić jako składnik aktywny lub idealny nośnik do produktów do pielęgnacji skóry i włosów – zarówno do spłukiwania jak i pozostawienia na skórze czy włosach na dłużej. Doustnie olej może być spożywany osobno, np. na łyżce lub wykorzystywany do sporządzania surówek i sałatek, a także jako dodatek do dań mięsnych i rybnych podawanych na zimno. Nie należy używać go do smażenia ani innego rodzaju obróbki cieplnej. Olej z wiesiołka uznany jest za bezpieczny – bezpieczeństwo dobowej dawki 3-6g oleju zostało potwierdzone w badaniach. Należy go jednak unikać u pacjentów przyjmujących pochodne fenotiazyny, np. w schizofrenii.
Olej z wiesiołka dla dzieci
Olej z wiesiołka może być stosowany od pierwszych dni życia dziecka. W przeprowadzonych badaniach z udziałem kobiet w okresie laktacji, u których stosowano olej z wiesiołka, nie obserwowano działań niepożądanych terapii u karmionych piersią niemowląt ani kobiet karmiących. Ze względu na właściwości pielęgnacyjne oraz wysoką zawartość korzystnych kwasów tłuszczowych olej z wiesiołka jest wykorzystywany w preparatach kosmetycznych przeznaczonych do pielęgnacji skóry dzieci. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania zostało potwierdzone w profilaktyce i leczeniu pieluszkowego zapalenia skóry, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, łagodzeniu objawów suchości i podrażnień skóry.
Czy wiesz że: olej z wiesiołka jest bardziej reaktywny i mniej stabilny niż większość olejów przeznaczonych do spożycia? Oprócz utleniania pod wpływem powietrza i światła, jest również wrażliwy na ciepło i wilgoć. Dlatego powinien być przechowywany w chłodnym, ciemnym miejscu.
Olej z wiesiołka w ciąży
Ze względu na dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych spożywanie oleju z wiesiołka w ciąży może pozytywnie wpływać na rozwój dziecka, w tym szczególnie na funkcjonowanie mózgu. Olej z wiesiołka wykazuje także działanie ochronne przed teratogennym, czyli toksycznym dla płodu, potencjałem alkoholu u kobiet w ciąży, a także jest skutecznym składnikiem miejscowych produktów dla kobiet do stosowania dopochwowego. Istnieją badania sugerujące działanie uelastyczniające szyjkę macicy i przyspieszające jej skracanie podczas akcji porodowej na skutek dopochwowego stosowania oleju z wiesiołka codziennie po 36. tygodniu ciąży. Co istotne, wg niektórych źródeł dopochwowe stosowanie oleju z wiesiołka przed 36. tygodniem ciąży może doprowadzić do poronienia poprzez wywoływanie mikroskurczów macicy. Kobiety w ciąży powinny więc skonsultować się z lekarzem w przypadku rozważania codziennego stosowania oleju z wiesiołka w takiej formie.
Zapamiętaj: Olej z wiesiołka będzie pomocny szczególnie dla włosów o wysokiej porowatości, pozbawionych blasku i sprężystości.
Olej z wiesiołka jest bardzo cennym produktem pochodzenia naturalnego, który warto włączyć do codziennej diety w celu zachowania zdrowia. Należy jednak pamiętać, aby stosować go na zimno i przechowywać w odpowiednich warunkach, a do obróbki termicznej wybierać olej rafinowany olej rzepakowy lub oliwę z oliwek. Olej z wiesiołka jest produktem odpowiednim dla każdego kto chce zdrowo się odżywiać, zwiększyć potencjał przeciwzapalny swojej diety oraz wspomóc leczenie niektórych dolegliwości.