Jak leczyć bezsenność, czyli czy leki na bezsenność są skuteczne?

Bezsenność to zjawisko, które dotyka od 20% do 40% populacji ogólnej. Trwająca przez długi okres prowadzi do znacznego obniżenia jakości życia. Jak sobie z nią poradzić? Jakie leki stosujemy w walce z bezsennością? Czy wiesz, że poprawa higieny snu może u niektórych osób wyeliminować ten problem?

Co to jest bezsenność?

Bezsenność (insomnia) to stan, w którym odczuwamy dolegliwości związane z brakiem wypoczynku po epizodzie sennym lub niewystarczającą długością snu.W procesie rozpoznawania bezsenności brane są pod uwagę subiektywne odczucia pacjenta, a nie długość jego snu. Jednak na podstawie badań rekomenduje się, aby u osób dorosłych sen trwał od 7 do 9 godzin. Dla zachowania zdrowia okresy snu nie powinny być zbyt krótkie, ani też zbyt długie, ponieważ jak pokazują badania mogą one wiązać się z takimi problemami jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze oraz choroba wieńcowa. U ludzi starszych skrócenie czasu snu może nie być objawem bezsenności tylko fizjologicznym zmniejszeniem zapotrzebowania na sen. Bezsenność może występować samoistnie (bezsenność pierwotna) lub towarzyszyć innym chorobom (bezsenność wtórna).

Objawy bezsenności

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Osoby, które dotyka problem bezsenności zmagają z następującymi objawami:

  • Trudności z zasypianiem;
  • Trudności z utrzymaniem snu;
  • Zbyt wczesne poranne budzenie się;
  • Poczucie braku odpoczynku po epizodzie sennym.

Niewystarczająca ilość snu lub jego zła jakość prowadzi u osób dotkniętych tą jednostką chorobową do znacznego pogorszenia komfortu życia związanego z występowaniem: drażliwości, zaburzeń koncentracji, złego samopoczucia.

Przyczyny bezsenności

Biorąc pod uwagę objawy oraz okres ich trwania bezsenność dzieli się na:

  • Bezsenność przygodną (trwająca kilka dni);
  • Bezsenność krótkotrwałą (trwająca od 3 do 4 tygodni);
  • Bezsenność przewlekłą (trwająca powyżej 1 miesiąca).

Przyczyną występowania incydentów bezsenności przygodnej jak i krótkotrwałej jest stres, dalekie podróże związane ze zmianą strefy czasowej, jak również infekcje oraz ból. Bezsenność przewlekłą można podzielić na pierwotną (występująca samoistnie) oraz wtórną (związana z innymi chorobami).

Bezsenność pierwotna – samoistne zaburzenia snu prowadzące do wystąpienia bezsenności pierwotnej obejmują: okresowe ruchy kończyn w czasie snu, a także zespół opóźnionej/przyspieszonej fazy snu. Zespół opóźnionej fazy snu charakteryzuje się tym, że pacjent zasypia ok. godziny 2:00 w nocy, a jego sen może trwać do późnych godzin porannych. Może stanowić to problem społeczny, gdyż zmuszony do wczesnego zasypiania i wstawania do szkoły lub pracy nie będzie odczuwał wypoczynku po śnie. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku zespołu przyspieszonej fazy snu, gdzie pacjent odczuwa chęć snu około godziny 21:00. Gdy zaśnie, budzi się wyspany około godziny 3:0 – 4:0 w nocy. Przewlekła postać bezsenności wtórnej najczęściej towarzyszy zaburzeniom psychicznym, takim jak depresja i stany lękowe. Może występować u osób zmagających się z zaburzeniami układu hormonalnego oraz przewlekłymi stanami zapalnymi, którym towarzyszy ból. Alkoholizm oraz uzależnienie od leków nasennych mogą paradoksalnie predysponować do występowania bezsenności. W wielu przypadkach problemy ze snem mogą wynikać z nieprzestrzegania prawidłowej higieny snu.

Jak leczyć bezsenność?

Jeśli bezsenność jest wywołana przez chorobę towarzyszącą to w pierwszej kolejności powinniśmy skupić się na leczeniu jednostki chorobowej wywołującej bezsenność, ponieważ po wyleczeniu mogą zniknąć również problemy ze snem. W walce z bezsennością, w jej łagodnej postaci leczenie rozpoczynamy od zastosowania leków roślinnych oraz od poprawy higieny snu. Jeżeli leczenie jest bezskuteczne można zastosować silniejsze metody farmakologiczne.

Leki na bezsenność

Jak wcześniej wspomniano w łagodnym przebiegu bezsenności można stosować leki pochodzenia roślinnego. Do takich preparatów należą suplementy diety, leki OTC (leki wydawane bez recepty) zawierające wyciągi z roślin oraz sypkie zioła. Do roślin wykazujących działanie uspokajające oraz nasenne należą:

  • Kozłek lekarski (łac.Valeriana officinalis);
  • Melisa lekarska (łac. Mellissa officinalis);
  • Chmiel zwyczajny (łac. Humulus lupulus);
  • Męczennica cielista (łac. Passiflora incarnata).

Uwaga. Jeżeli stosujesz preparaty zawierające wyciągi roślinne również możesz je przedawkować i narazić się na działania niepożądane. Preparaty roślinne stosuj rozważnie zgodnie z zaleceniami.

Inne preparaty dostępne bez recepty to te zawierające melatonine. Jest to hormon produkowany przez szyszynkę. Światło hamuje syntezę tego hormonu, natomiast jego zwiększona produkcja występuje w ciemności. Odpowiada on za regulację cyklu okołodobowego (sen i czuwanie). Preparaty zawierające melatoninę wykazują działanie normalizujące rytm snu i czuwania poprzez ułatwianie zasypiania, dlatego melatonina polecana jest w zespole nagłej zmiany strefy czasowej oraz osobom o nieregularnym trybie dnia. Należy zwrócić uwagę, aby nie przekraczać zalecanej dawki dobowej ponieważ mogą wystąpić działania niepożądane.

W przypadku gdy konieczne jest stosowanie silniejszego leku nasennego lekarz na podstawie diagnozy może przepisać lek na receptę. Do leków dostępnych na receptę stosowanych w bezsenności zaliczamy:

  • Pochodne benzodiazepiny – estazolam, nitrazepam, flurazepam, flunitrazepam, kwazepam, midazolam,
  • Pochodne cyklopirolonu – zopiklon, eszopiklon,
  • Pochodne imidazolopirydyny – zolpidem,
  • Pochodne pirazolopirymidyny – zaleplon,
  • Pochodne tiazolu – klometiazol.

Pochodne benzodiazepiny nie powinny być stosowane dłużej, niż 4 tygodnie, a maksymalny okres terapii nie powinien przekraczać 4 miesięcy. Należy stosować tylko jeden lek z grupy benzodiazepin w jak najmniejszej dawce. Podczas terapii bezwzględnie nie można spożywać alkoholu. Długotrwałe stosowanie leków z tej grupy może prowadzić do zaburzeń sprawności umysłowej, zaburzeń pamięci, uzależniania oraz tolerancji. Zopiklon, eszopiklon, zolpidem, powinny być stosowane przez jak najkrótszy okres, maksymalnie do 4 tygodni. Przyjmowanie preparatów z wymienionymi substancjami może upośledzać zdolność do prowadzenia pojazdów do 12 godzin po przyjęciu. Długotrwałe ich stosowanie może prowadzić do uzależnienia oraz do wystąpienia tolerancji. Warto zapamiętać aby stosując leki nasenne zawierające zopiklon, eszopiklon, zolpidem nie przerywać nagle terapii ponieważ może dojść do zespołu odstawiennego (lęk, pobudzenie, zawroty głowy).

Zapamiętaj: Bezsenność (insomnia) to stan, w którym odczuwamy dolegliwości związane z brakiem wypoczynku po epizodzie sennym lub niewystarczającą długością snu.

Zaleplon w odróżnieniu od wcześniej wymienionych substancji może być stosowany przez okres 2 tygodni. Powoduje on upośledzenie koncentracji i zdolności prowadzenia pojazdów, jak również może prowadzić do uzależnienia. Nie należy nagle przerywać terapii zaleplonem. W leczeniu bezsenności zastosowanie znalazły również leki zawierające trazodon. Jest on zwykle stosowany w leczeniu depresji, jednak w szczególnych przypadkach może on być ordynowany osobom z zaburzeniami snu. Związek ten ułatwia zasypianie, poprawia jakość snu, pozytywnie wpływa na jego długość oraz zmniejsza ilość wybudzeń. Przyjmowanie leków zawierających trazodon nie wiąże się z ryzykiem uzależnienia oraz pogorszenia pamięci czy koncentracji. Należy pamiętać, że w przypadku bezsenności wywołanej przez choroby psychiczne nie należy we własnym zakresie sięgać po leki nasenne, ponieważ mogą one wpływać na działanie przyjmowanych leków.

Domowe sposoby na bezsenność

U wielu osób cierpiących z powodu niedostatecznej ilości lub złej jakości snu występuje efekt błędnego koła utrwalającego bezsenność. Z powodu zmęczenia pacjenci odczuwają lęk przed kolejną nieprzespaną nocą, lęk wywołuje problemy z zaśnięciem oraz wybudzanie w trakcie snu. Ponadto próbują zrekompensować zbyt krótki czas snu poprzez próby zasypiania lub dosypiania w ciągu dnia. Wydłużają czas spędzany w łóżku tłumacząc to próbą zaśnięcia. Wszystkie wymienione czynności są czynnikami utrwalającymi bezsenność, które powodują narastanie problemu zaburzeń snu.

Czy wiesz że: izolowane porażenie przysenne to stan, w którym po wybudzeniu w nocy przy pełnej świadomości nie jesteśmy w stanie wykonać ruchu ciałem. Stan taki może trwać nawet do kilku minut?

Każda osoba, która zauważy u siebie problem z zasypianiem lub wysypianiem się powinna zadbać o prawidłową higienę snu. Kluczową zasadą jest wyrobienie nawyku kładzenia się spać oraz wstawania każdego dnia o tej samej porze. Należy zwrócić uwagę na odpowiedni materac, dostosowany do indywidualnych potrzeb, zapewnić komfortową temperaturę w sypialni (optymalna temperatura w sypialni to: 16 – 19 stopni Celsjusza) oraz zadbać o zminimalizowanie hałasu. Konieczne jest ograniczenie dostępu światła, np. poprzez zamontowanie rolet w oknach oraz zmniejszenie ekspozycji na światło niebieskie, emitowane przez ekrany telefonów, telewizorów oraz komputerów. W łóżku powinniśmy unikać wykonywania takich czynności jak jedzenie czy praca przy komputerze. Przed snem nie spożywamy alkoholu, ani nie palimy tytoniu, zmniejszamy ilość wypijanych płynów, zwłaszcza zawierających kofeinę. Rezygnujemy z ciężkostrawnych posiłków oraz intensywnej aktywności fizycznej bezpośrednio przed snem, ponieważ może to pogorszyć jego jakość. Ćwiczenia należy zakończyć ok. 3-4 godziny przed planowanym pójściem spać. Pozostałe zasady pomagające w walce z bezsennością obejmują usunięcie zegara z sypialni, powstrzymanie się od zasypiania „na siłę” oraz drzemek w ciągu dnia. W przypadku gdy nie możemy zasnąć przez 15-20 minut powinniśmy wstać i wrócić do łóżka gdy poczujemy się senni i do skutku powtarzać tą czynność.

Bezsenność jest schorzeniem, które dotyka dużej części populacji. Konieczne jest jej leczenie, gdyż obniża ona znacznie jakość życia. Może wynikać ona z pierwotnych zaburzeń snu lub być skutkiem chorób współistniejących. Gdy zauważymy u siebie skrócenie czasu snu lub nie wysypiamy się po przespanej całej nocy możemy zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty odnośnie terapii bezsenności. Zaleca się rozpoczęcie leczenia od poprawy higieny snu, w dalszym etapie leczenie powinno obejmować łagodne preparaty o działaniu uspokajającym i nasennym. W przypadku braku zadowalającej poprawy należy skonsultować się z lekarzem, który po diagnozie zaordynuje odpowiedni silniejszy lek.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *