Krzewy aronii pochodzą z terenów Ameryki Północnej. Obecnie możemy wyróżnić trzy gatunki tej rośliny m.in: aronię czarnoowocową, aronię czerwoną oraz aronię śliwolistną. Jagody aronii są powszechnie używane do produkcji soków i syropów, herbat, suszy, dżemów, nalewek, a nawet wina. Najbardziej popularnym produktem powstałym z przetworzonych owoców pozostaje sok z aronii. Wiele osób zastanawia się, jak pić sok z aronii i czy istnieją jakieś przeciwwskazania do jego stosowania?
Sok z aronii – działanie
Sok z aronii jest bogactwem witamin (C, B2, B6, E, P, PP). Zawiera także szereg składników mineralnych (Mo, Mn, Cu, B, I, Co). Największą swą sławę zawdzięcza jednak obecnym w nim związkom antyoksydacyjnym (polifenolom). Zaliczamy do nich m.in. antocyjany, flawonole, fenolokwasy. Zawartość ww. związków w jagodach jest zależna od ich odmiany, warunków uprawy oraz pory zbiorów. Ilość związków polifenolowych występujących w aronii w porównaniu do innych owoców jest bardzo wysoka (tabela 1) [2, 3].
| Owoc | Całkowita zawartość polifenoli [mg/100g owoców] |
| Aronia | 2080 |
| Czarna porzeczka | 560 |
| Borówka | 525 |
| Jabłko | 252-357 |
| Jeżyna | 248 |
| Wiśnie | 225 |
| Borówka amerykańska | 120–315 |
| Malina | 126 |
| Borówka | 525 |
Tabela 1: Źródło: opracowanie własne na podstawie: Piątkowska, A. Kopeć, T. Leszczyńska, Antocyjany – charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość , (4,77), 2011, s. 24 – 35
Zadawalający jest fakt, że przetwarzanie owoców na sok lub koncentrat nie pozbawia ich związków polifenolowych. Największą zawartością charakteryzują się soki z aronii niepasteryzowane, poddane tzw. maceracji. Okazuje się, iż w sokach dostępnych komercyjnie, ilość antyoksydantów jest zdecydowanie mniejsza, co wiąże się z ich zdecydowanie niższymi walorami zdrowotnymi [3]. Główną klasą związków polifenolowych występujących w soku z aronii są tzw. procyjanidyny. Substancje te kształtują właściwości organoleptyczne jagód (smak, barwa).
Czy wiesz że: profilaktycznie kobiety w ciąży nie powinny pić więcej niż jedną szklankę soku z aronii dziennie?
W następnej kolejności znajdziemy w nim antocyjany. W dużej mierze odpowiadają one za krwisto-czerwoną, fioletową czy niebieską barwę roztworu. Antocyjaniny mają zdolność obniżania ciśnienia tętniczego. Takie działanie jest potwierdzone licznymi badaniami naukowymi. Przeprowadzono badanie mierzące wpływ antocyjanin z ekstraktu aronii czarnoowocowej na zmianę parametrów ciśnienia tętniczego. Po dwóch miesiącach stosowania terapii antocyjaninami w postaci roztworu przygotowanego z jagód, wykazano istotne zmniejszenie ciśnienia w porównaniu z wartościami wyjściowymi.
Co ciekawe uzyskane wyniki dowiodły, że antocyjaniny pochodzące z ekstraktu z aronii czarnoowocowej mogą być pomocne w leczeniu hipercholesterolemii [3]. Cykliczne podawanie ekstraktu istotnie obniżyło stężenie lipidów we krwi. Podobne wnioski wysnuli bułgarscy autorzy badań klinicznych. Zaobserwowali oni obniżenie się parametrów cholesterolu i lipidów (6,45 mmol/l do 5,05 mmol/l i 2,92 mmol/l do 1,7 mmol/l) u osób chorych na cukrzycę typu II, które regularnie spożywały sok z aronii (200 ml dziennie) [4]
Co więcej w niektórych badaniach wykazano, sok z aronii może przyczyniać się do obniżania ryzyka chorób o podłożu metabolicznym (tj. arterioskleroza, cukrzyca typu II, choroby niedokrwienne serca). Ponadto autorzy wielu badań przeglądowych potwierdzają wielokierunkowe antykancerogenne działanie soku, wynikające przede wszystkim z wysokiego potencjału przeciwoksydacyjnego owoców aronii. Mechanizm ten jednak nie został do końca poznany [5, 6]. Oznacza to, iż regularne stosowanie soku, wspiera profilaktykę nowotworową. Jednakże takie postępowanie przynosi korzyści kliniczne tylko w przypadku jednoczesnego połączenia racjonalnego sposobu odżywiania oraz aktywności fizycznej na odpowiednim poziomie.
Sok z aronii – jak stosować?
Opierając się na wynikach z badań naukowych, można wywnioskować iż, aby osiągnąć istotne statystyczne korzyści, płynące ze spożycia soku z aronii, należy pić go w minimalnej dawce 200 ml dziennie. Przeglądając dostępną literaturę, można zauważyć, że w większości przeprowadzanych badań podawano taką ilość. Warto podkreślić, iż najlepiej wybierać niepasteryzowany sok z aronii, gdyż taki charakteryzuje się zdecydowanie większą wartością odżywczą. Polecane jest także domowy sok z aronii. W tym przypadku jagody powinny pochodzić z dobrego, znanego źródła np. z uprawy ekologicznej.
Zapamiętaj: Sok z aronii wpływa pozytywnie na odporność, powinny więc pić go zwłaszcza osoby, które często chorują na grypę oraz przeziębienie.
Sok komercyjny natomiast nie powinien zawierać w składzie cukru dodanego przez producenta. Prawdą jest, iż nieporównywalnie więcej korzyści osiągniemy spożywając świeże owoce niż sok z nich zrobiony. Stwierdzono, że sok z aronii zawiera tylko około 1/3 całkowitej ilości antocyjanów zawartych w owocach. Większość z nich niestety pozostaje w wytłokach [7].
Sok z aronii – przeciwwskazania
Sok z aronii, jako nieliczny z naturalnych produktów, wykazuje tak silne działanie hipotensyjne. Z tego względu osoby borykające się ze zbyt niskim ciśnieniem tętniczym, powinny uważać na dawkę, w jakiej go stosują. Niezalecany jest także w przypadku wrzodów i nadkwasoty żołądka oraz przy refluksie żołądkowo-przełykowym. Aronia oraz wytłoczony z niej sok pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Spożycie zbyt dużej ilości surowca bądź powstałych z niego produktów, może skutkować spotęgowaniem dolegliwości związanych z ww. jednostkami chorobowymi.
Mając na uwadze bogaty skład chemiczny i udokumentowane działanie prozdrowotne owoców aronii, można stwierdzić, że stanowią wspaniałe uzupełnienie diety. Okazuje się, iż przetworem aroniowym wykazującym najwięcej wartości odżywczych jest uzyskany z nich sok. Należy podkreślić, iż zdecydowanie więcej korzyści osiągniemy spożywając całe, świeże owoce. Jednakże z powodu ich charakterystycznego cierpkiego smaku, nie każdy gustuje w nieprzetworzonych jagodach.
Decydując się na sok z aronii, warto wiedzieć, w jakiej dawce spożycie przynosi wyczuwalne dla nas korzyści. Ważna jest także regularność jego stosowania. Ponadto niezwykle istotne znaczenie ma jakość produktu. Jeśli nie ma większych przeciwwskazań do jego stosowania, dbałość o ww. szczegóły umożliwi czerpanie z jego cennych walorów odżywczych.